(Uit de Daily Minutes-uitzending van 11 januari)

Er springt vandaag maar één nieuwsitem echt in het oog. Dat is de aankondiging van KPN dat meerdere internetbedrijven die nu zelfstandig onder de paraplu van KPN opereren, ophouden te bestaan, en ingelijfd zullen worden bij KPN.

Ik begin dit item met meerdere nieuwsfeiten, het betreft echter voor een deel een opiniestuk, en zoals gebruikelijk mag je bij een opiniestuk als journalist je mening geven. Dat is zelfs de bedoeling van een opiniërend persverhaal.

De aankondiging door KPN dat er bij de verandering niets verandert stelt niet bepaald gerust. In het verleden is KPN dit soort toezeggingen regelmatig niet nagekomen.

Het is in elk geval fijn dat er zo ongelooflijk goed gereageerd wordt op de petitie die er als protest tegen het verdwijnen van de naam opgezet is. Verder is er op de site van XS4ALL een weblog, en vrij letterlijk iedereen van de vele reageerders daar is boos over het besluit. Verder geeft ook vrijwel iedereen aan om te vertrekken zodra de eerste correspondentie met de naam KPN erop verschijnt. Ik ben dat zelf heel zeker ook van plan.

Er dreigt dus een einde te komen aan een van de meest bijzondere internetproviders. XS4ALL was de derde provider van Nederland, maar ze waren tegelijk de eersten die internetaccounts aan particulieren leverden die dat wilden. De twee ISP’s die nog vroeger waren, waren NLnet en SURFnet.

XS4ALL werd in 1993 opgericht door Felipe Rodriqez, Rop Gonggrijp, Paul Jongsma en Cor Bosman. Het viermangschap was in zijn geheel afkomstig van de stichting Hacktic.

Ikzelf zag de introductie van de internetprovider die in eerste instantie onder de naam Hacktic operereerd op de HCC-dagen in Utrecht. Ik weet het niet meer zeker, maar ik denk dat ik direct daar op die plek een account genomen heb. Volgens XS4ALL zelf behoor ik tot de eerste 300 mensen die een account bij ze nam. Het was slechts een paar maanden nadat ik zelfstandig ondernemer geworden ben. In eerste instantie zag ik het echter hoofdzakelijk als hobby-acitiviteit, ik heb het hebben van een mailadres ook niet op mijn correspondentie vermeld, en heb de kosten voor het internetaccount de eerste jaren ook niet als aftrekpost voor mijn bedrijf opgevoerd.

XS4ALL is altijd haar activistische koers blijven volgen, ook nadat het in december 1998 door aartsvijand KPN werd overgenomen. Het bedrijf heeft een rol gespeeld bij het station B92 tijdens de Joegoslavië-oorlog. Bij het verspreiden van het Duitse magazin Radikal dat in Duitsland verboden was, bij meerdere processen tegen Scientology en bij de Arabische lente in Egypte en Libië.

XS4ALL draagt daarnaast op grote schaal bij aan gratis open source initiatieven, zoals de programmeertaal Python, veelgebruikt op de Raspberry Pi, het programma SquirrelMail en internetdistro Debian, en het sponsort verschillende organisaties voor vrij internetverkeer. Ook de infrastructuur voor D-STAR in Nederland draait in zijn geheel op de servers van XS4ALL. Net als bijvoorbeeld een deel van hamnet.

Het is onduidelijk wat er onder de naam KPN daar nog van zal overblijven. Het ziet er in elk geval niet goed uit. Ook als je naar gevallen uit het verleden kijkt.

Van mij is bekend dat ik vrij fel gekant ben tegen de commerciële sociale media. Zo ben ik ook tegen heel grote bedrijven die een hoop andere bedrijven opslokken, en de klanten cq. abonnees proberen eenheidsworst te verkopen, door de klanten in hun keuzevrijheid te beperken. Dit is wat KPN onder andere met bedrijven die het aankoopt doet.

Een voorbeeld uit mijn eigen praktijk. Jarenlang had ik een tweede vaste internetaansluiting als reserve. Het is wel eens voorgekomen dat ik een heel goed artikel had gemaakt, vervolgens viel op een strategisch moment mijn internetverbinding weg, ik kon tekst en foto’s daardoor niet meer op tijd versturen, en het artikel was niet houdbaar. Schade 700 euro. Daarna heb ik besloten om een reserve hiervoor te nemen. Internet valt nooit uit, maar als het gebeurt is het doorgaans op een moment dat de schade zo groot mogelijk is, wet van Murphy.

Afijn, mijn tweede aansluiting was te duur geworden, vond ik, maar er waren goedkopere alternatieven. Voordat ik overschakelde wilde ik echter weten of ik wel toegang had tot alle poorten van de internetaansluiting die ik wilde. Vervolgens bleken zowat alle kleinere bedrijven die nog onder eigen naam internet aanboden inmiddels door KPN te zijn overgenomen. KPN zette die bedrijven onder druk om zoveel mogelijk alle poorten dicht te zetten, en niet meer voor klanten beschikbaar te maken. De consequenties zijn voor mij vrij groot. Mijn weathercam die ik hier op een kruispunt heb staan kan ik dan niet meer via internet doorgeven, de stream van DMR.LI niet en ook mijn analoge repeater en die voor D-STAR kunnen zonder bepaalde poorten die dan dicht staan niet meer functioneren.

Grote bedrijven vinden die kleinere groep klanten met hun aparte wensen maar lastpakken. Bijvoorbeeld is het lastiger om gegevens over je klanten te verzamelen als ze allemaal op verschillende platforms zitten. Nog afgezien van het feit dat het nou juist ook die lastige XS4ALL is die de privacy zo hoog in het vaandel heeft. Het zal wel niet de hoofdreden zijn dat dit nu gebeurt, maar het zal zeker meespelen. Het denken bij dit soort grote bedrijven over klanten is wel vaak dat men de klanten soms als hun eigendom ziet. Men spreekt in dat opzicht op directieniveau vaak in militaire termen en soms wordt er ook gesproken over stelen, als een concurrent, bijvoorbeeld door een betere service klanten van een bedrijf weet los te maken. Het lijkt er een beetje op dat we van de grote bedrijven geen individuen mogen zijn.

XS4ALL doet het commercieel doorgaans beter dan KPN. Dat kan dus ook geen reden zijn om met het bedrijf als aparte identiteit te stoppen. Dat maakt de kosten van het hebben van een eigen, betere helpdesk (die met de naamswijziging als eerste ontmanteld zou worden) zeker goed. KPN zou in dat opzicht waarschijnlijk beter onderdeel van XS4ALL kunnen worden, in plaats van andersom, hoewel ik ook dat een onaangename gedachte vind.

Ik heb zelf, eigenlijk vanaf het begin, een zwak gehad voor het bedrijf. Hoewel ik nooit een hacker ben geweest, was ik al meerdere jaren abonnee op het blad Hacktic, toen de internetprovider begon. Ik mailde in die tijd nog via FIDO-net, waarbij de data ’s nachts van de ene node naar de andere werd doorgestuurd met een telefoonmodem, en berichten van buiten je eigen regio er meestal zeker 24 uur over deden om hun bestemming te bereiken.

Ik heb als journalist zeker zeven grote artikelen over de provider geschreven, en ik ben meerdere keren in hun vroegere bedrijfspanden geweest. Ik heb het bedrijf steeds gevolgd bij wat ze deden. Ik deed dat overigens bij meer internetbedrijven uit dat allereerste begin, alleen verdwenen er daar steeds meer van totdat alleen XS4ALL nog over was. Ik zie dat overigens niet als argument om ze voort te laten bestaan, het geeft slechts mijn betrokkenheid aan.

Ik ben best aangeslagen, boos eigenlijk ook door dit alles. Hebben dat soort lui nou nergens nog respect voor, zo zoemt het in mijn hoofd. Onwillekeurig doemt het beeld bij mij op van de Taliban, die in Afghanistan eeuwenoud cultuurgoed liep op te blazen. Van een heel andere orde dan dit natuurlijk. En toch ook weer niet. Er wordt moedwillig iets kapot gemaakt dat voor redelijk wat mensen grote waarde heeft. Het voelt voor mij uiteindelijk toch hetzelfde.

Laten we hopen dat dit tij voor de naam en de service van XS4ALL nog te keren is. In elk geval gaat dit niet in stilte voorbij. Ik heb daarnet nog even gekeken, de petitie XS4ALL moet blijven is inmiddels nu op vrijdagmiddag laat door ruim 15.500 mensen ondertekend (op zaterdagochtend 8 uur is dat 19.561), terwijl de initiatiefnemers bij het opzetten ervan uitgingen van enkele honderden belangstellenden. XS4ALL kan hier laten zien of ze oog hebben voor wat hun klanten willen, en bereid zijn hun beleid daarop aan te passen, of dat ze er zoals veel mensen inmiddels denken, compleet lak aan hebben…

Een tweet die ik net gepost heb:

¨Ik zit te kijken naar alternatieven, voor als XS4ALL inderdaad verdwijnt. Tele2 en Ziggo lijken de twee alternatieven (andere providers zijn soms ook KPN). Ik blijf niet als het KPN wordt. Zover is het nog niet. Er zijn woedende reacties en een petitie: https://xs4allmoetblijven.petities.nl/¨

KPN heeft aangekondigd dat “het merk” XS4ALL (naast enkele andere namen) uiterlijk 2020 gaat verdwijnen. Daarmee verdwijnt ook een stuk activisme en cultuur van de eerste dagen dat er internet was in Nederland.

Ik behoor zelf tot de eerste 300 abonnee’s van XS4ALL toen het bedrijf nog een initiatief was van de stichting Hacktic onder de naam hacktic.nl Door meerdere vervelende ervaringen wil ik bij bij die provider blijven als XS4ALL op zou gaan in KPN. Teken allemaal de petitie als je dat wilt, misschien is de ellende nog af te wentelen.

(Uit de Daily Minutes van 9 januari)

Met ingang van dit jaar is er een nieuwe richtlijn in werking getreden voor wat betreft de strafmaat voor etherpiraten. De richtlijn geeft de straffen aan voor verschillende vormen van piraterij. Ik weet niet of de richtlijn een verzwaring is ten opzichte van de oude, maar de informatie geeft een goed beeld van wat een betrapte piraat kan verwachten.

In de richtlijn wordt onderscheid gemaakt tussen een vijftal basisvormen van soorten van piraterij die er zijn. Er kan sprake zijn van een overtreding of van een misdrijf. Als dat slechts een overtreding is, dan kan van de genoemde straf in de richtlijn naar beneden worden afgeweken.

Ik ga er als dat lukt in vogelvlucht doorheen. De eerste basisvorm gaat uit van een omroeppiraat op frequenties tussen de 87,5 MHz en de 108,0 MHz, tussen 2,0 Mhz en de 30 MHz, tussen 551 kHz en de 1602 kHz, tussen de 174 MHz en de 230 MHz en tussen de 1452 MHz en de 1479.5 MHz in gebruik voor radio-omroep zonder vergunning.

Er is voor deze basisvorm een straf voor een lichte variant van piraterij, dan gaat het met name om individuele personen die aan het piraten zijn, bij de zware variant vindt een uitzending plaats ofwel in groepsverband, of met een groot zendbereik of met belemmering van de opsporing, of een combinatie van al deze zaken.

De eerste keer krijgt iemand daarvoor een taakstraf van 100 uur, de tweede keer is dat ofwel een taakstraf van 150 uur, of 10 weken gevangenisstraf. Na de tweede keer is dat 200 uur of 14 weken, en in dat laatste geval is dat in zijn geheel een onvoorwaardelijke gevangenisstraf.

Bij de zware variant gaat het om 120 uur de eerste keer, en om 180 uur, cq. 3 maanden voor de tweede keer en 240 uur en 4 maanden en in dat geval alles onvoorwaardelijk.

Tweede variant

In een tweede variant gaat het om illegaal gebruik van niet-omroepfrequenties. Het gaat dan om misbruik van amateurapparatuur, marifoons of andere apparatuur die wel legaal is, maar die zonder vergunning moedwillig onjuist wordt gebruikt.

De eerste keer is er bij deze variant een geldboete van 500 euro. De tweede keer een geldboete van 750 euro of een taakstraf van 60 uur en de keren daarna 80 uur taakstraf of 5 weken onvoorwaardelijke gevangenisstraf.

Derde categorie

De derde catagorie dat zijn jammers. In deze en alle voorgaande categorieën gaat het overigens om zowel het gebruik als het bezit van de apparatuur, er staat letterlijk ¨Het aanleggen, het geheel of gedeeltelijk aangelegd aanwezig hebben en/of het gebruik van radioapparaten…”

Het is niet mogelijk om voor een jammer, in de richtlijn wordt ook gesproken van blokkeerzenders een vergunning te krijgen.

Een particulier krijgt bij zo’n jammer direct de eerste keer een taakstraf van 120 uur, de tweede keer is dat 180 uur of 3 maanden celstraf, en daarna 240 uur of 4 maanden onvoorwaardelijk.

Een bedrijf met een jammer krijgt 2000 euro boete, de tweede keer 3000 euro daarna 4000 euro.

Hier gelden daarnaast nog extra zaken als er daadwerkelijk sprake was van storing, en als het apparaat gebruikt is om de opsporing bij een ander misdrijf te belemmeren.

Categorie vier

Categorie vier betreft fabrikanten en importeurs die apparaten in omloop brengen die niet aan de voorschriften voldoen. Hier gelden boetes afhankelijk van de bedrijfsgrootte die variëren van 500 euro voor een eenmansbedrijf tot 3700 euro bij een bedrijf van 50 of meer werknemers. Eenmanszaken kunnen bij herhaling ook een taakstraf of gevangenisstraf krijgen, de maximale boete is hier 7000 euro.

Categorie vijf

Bij de vijfde en laatste categorie gaat het om apparaten die op zich legaal zouden zijn, maar die buiten de voorwaarden van die legale vrijstelling vallen. Het voorbeeld dat ons waarschijnlijk het meest aanspreekt is een 27 MHz-apparaat dat buiten de legale kanalen kan werken of meer zendvermogen heeft dan toegestaan. Het kan hierbij echter om een heel scala aan apparaten gaan, bijvoorbeeld mobiele telefoons, modems, draadloze microfoons, babyfoons, apparaten met modelbesturing, afstandsbedieningen, etc..

Hier is de eerste keer de boete 500 euro, de tweede keer is dat 750 euro of 60 uur taakstraf en daarna 80 uur taakstraf of 5 weken onvoorwaardelijke celstraf.

In alle gevallen geldt hier dat de mensen afstand moeten doen van de apparatuur voor voor verbeurdverklaring, en er kan bijvoorbeeld bij meerdere veroordelingen tegelijk sprake van zijn dat er in dat geval geen taakstraf opgelegd mag worden. In zo’n geval krijgt iemand automatisch de gevangenisstraf die ervoor staat.

De nieuwe richtlijn:

https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2018-67906.html

(Uit de Daily Minutes van 9 januari)

De achterkant van de maan is altijd van de aarde af gericht. Nooit eerder landde er aan die kant van de maan een ruimtesonde. Met de Chinese Chang’E4 gebeurde dat op 3 januari van dit jaar voor het eerst.

Moeilijkheid bij de landing is dat een rechtstreekse verbinding naar de aarde dus niet mogelijk is. Om die reden lanceerde China op 21 mei 2018 een satelliet met een repeater erin, de Queqiao. Omdat communicatie met die satelliet in een baan om de maan niet bepaald gemakkelijk is, heeft de Chinese ruimtevaartorganisatie de hulp in geroepen van… jawel, een zendamateur.

Reinhard Kühn DK5LA in de deelstaat Sleeswijk Holstein heeft een zeer krachtig EME-station, en verstuurt daarmee geregeld datapakketten voor de Chinese ruimtevaartorganisatie naar hun satelliet in een baan om de maan.

De Chinese ruimtevaartorganisatie kwam op het idee om Kühn in te schakelen nadat deze op 2 juli 2017 de Zuid-Afrikaanse satelliet ZA-AEROSAT via de 2 meterband zover wist te krijgen dat de satelliet zijn zonnepanelen uit zou vouwen, waarmee de satelliet gered werd. Deze redding was overigens een gezamenlijke actie PA3FXB bij CAMRAS in Dwingelo en Reinhard Kühn.

De Duitse pers raakt niet uitgepraat over de rol van de hobbyïst, die de Chinezen met hun maanmissie helpt. TV-zender SAT Eins had er al een reportage over, net als het blad Bild en andere uitingen van de media.

Bepaald niet voor de amateurmarkt, maar Icom komt binnenkort met een portofoon die werkt via het Iridium-netwerk.

Het Iridium-netwerk is een wereldwijd dekkend satelliettelefoonnetwerk, dat met dezelfde vocoder werkt als D-STAR. (Meer precies is deze vocoder voor Iridium ontwikkeld). De portofoons werken Push To Talk.

Icom meldt hierover: “De satelliet-PTT-radio is een professioneel radiocommunicatiesysteem dat gebruikmaakt van het Iridium-satellietnetwerk. Dit systeem biedt realtime en wereldwijde communicatie met slechts één druk (PTT) op de knop. De satellieten zorgen voor stabiele communicatie op zeer grote afstanden. Zelfs bij de allergrootste rampen op aarde blijft die communicatie mogelijk.”

Volgens Icom-CEO Masataka Harima heeft Icom verschillende soorten communicatiesystemen ontwikkeld voor in de lucht, op het land en maritiem. Eén oplossing die voor al deze situaties geschikt is via de satelliet beschouwt Icom als een belangrijke aanvulling op haar productpakket.

Icom brengt de portofoons in een samenwerkingsverband met Iridium. Het creëren van deze dienst was volgens Icom een flinke uitdaging.

Er is van de nieuwe portofoon, de IC-SAT100 nog geen prijs bekend, en hij is momenteel nog niet te koop.

(Uit de Daily Minutes van 7 januari)

Op 1 januari was het signaal van de middengolfzender op 1008 kHz in de Flevopolder voor het laatst te horen. De zender op 747 kHz werd eerder al definitief uitgeschakeld.

Nadat Groot Nieuws Radio op 1 januari de uitzendingen beëindigde ging met 1008 kHz de laatste grote middengolfzender van ons land uit de lucht. Naar verluid wordt het station van de polderzender zeer binnenkort gesloopt. Groot Nieuws Radio gaat verder op digitale platforms en via de satelliet.

Ook in Franstalig België stopten per 1 januari de uitzendingen op de middenglf.De zeer sterke zender van Wafer op 621 kHz en een steunzender in Charleroi op 1125 kHz gingen daar op 1 januari uit de lucht. De Vlaamse middengolfzender van de VRT ging overigens al enkele jaren geleden uit de lucht.

In de Benelux staat nu nog één sterke AM-zender, dat is een zender van de Franstalige RTL in Luxemburg op 234 kHz in de langegolf.

In de Daily Minutes van 7 januari is een kort fragment van de laatste uitzending te horen, en daarnaast van de placeholder die na stoppen van Groot Nieuws Radio enige tijd te horen was. (uitzending 7 jan.)

(Uit de Daily Minutes van 7 januari)

Het volgende onderwerp had ik in de drukke decemberperiode gemist. een beetje slordig, want op 7 januari was al de sluitingsdatum van de consultatie. De bronnen die ik normaal hierover raadpleeg hadden het onderwerp niet gemeld, maar dat is natuurlijk maar een matig excuus.

Agentschap Telecom heeft een consultatie geopend voor LPAM, voor een regelgeving zoals die eruit moet zien als deze vorm van middengolfomroep met lage zendvermogens binnenkort van een tijdelijke een permanente regeling wordt gemaakt, dit vanwege de grote belangstelling voor deze vergunningen. De regeling ging in Nederland in het voorjaar van 2016 in, en zou na drie jaar geëvalueerd worden.

Er ontstond vervolgens een diffuus landschap van een hele pluimage aan omroephobbyisten die een half jaar geleden toen ik dat een keer geteld heb, een stuk of 80 radiostations in de lucht brachten. Het zijn wel allemaal hobbyisten, want echt geld valt er aan de middengolf niet te verdienen.

Eind vorig jaar is de basis voor de regeling aangepast voor een consultatie onder de belangstellenden. Er zijn nu twee regelingen met een vereenvoudigd aanvraagproces, met o.a. kortere looptijden van de aanvragen. Daarnaast is het mogelijk om de vergunningen voor een langere duur aan te vragen. Het maximum was drie jaar, maar volgens de tekst in de consultatie kan ook vijf jaar worden aangevraagd of willekeurig welke kortere periode. Er zijn nu drie vermogensklassen, 1 W, 50 W en 100W. Voor de twee grotere zendvermogens moeten bij de aanvraag uitzenduren worden opgegeven, voor de 1W vergunningen hoeft dat niet. 1485 kHz is nog steeds gereserveerd voor alle 1W-zenders.

Een opmerkelijke verandering is dat er onder de voorgestelde regels gebruik gemaakt zal mogen worden van zelfgemaakte apparatuur. Die moet nog wel voldoen aan de regelgeving. Als het apparaat echter voor eigen gebruik is, dan zijn de gebruikelijke zaken als een CE-keurmerk of een conformiteitsverklaring niet verplicht. Die verplichting geldt wel als de apparatuur wordt weggegeven of verkocht, omdat de maker dan als fabrikant wordt aangemerkt.

Linkje naar de consultatie (uiterste inzenddatum 7 januari 2019!!):

https://www.agentschaptelecom.nl/actueel/nieuws/2018/december/10/consultatie-laagvermogen-middengolf-vergunningen

Sinds halverwege de eerste week van het nieuwe jaar ben ik tegen wat gezondheidsproblemen opgelopen. Het is een combinatie van dat ik wat teveel werk heb aangenomen en de stress die dat met zich meebracht. Hierdoor kon ik op vrijag 4 januari geen nieuwe Daily Minutes maken.

Tenzij ik heel snel herstel is er een kans dat ik tot de eerste helft van de komende week mogelijk geen nieuwe Daily Minutes zal maken. Ik ben aan het kijken wat ik in plaats daarvan kan uitzenden. Het zou kunnen dat ik de komende dagen enkele van de laatste uitzendingen van de Daily Minutes op PI2NOS uitzend en enkele van de eerste die ik op internet heb uitgezonden als herhaling. En mogelijk dat de uitzendingen van het weekend wel lukken, omdat die doorgaans nogal weinig werk vormen. In het tijdslot van Slow Scan Radio zend ik zaterdag ook een herhaling uit.

Als het enigszins lukt maak ik gewoon nieuwe uitzendingen, want ik moet bekennen dat ik daar toch ook wel een beetje aan verslaafd ben geraakt.

Ik zal trouwens zoveel mogelijk wel nieuwe data aan de uitzendingen toevoegen, omdat ik weet dat veel mensen daarvoor inschakelen.

Nota bene: Continue reading …

China heeft een reusachtige experimentele radioantenne gebouwd op een stuk grond van bijna vijf keer de grootte van de stad New York. Dit melden onderzoekers die betrokken zijn bij het project.

De bouw van het zogenaamde WEM-project (Wireless Electromagnetic Method) duurde 13 jaar. Onderzoekers meldden onlangs dat het nu ook zover was om extreem lage frequenties uit te zenden, ook bekend als ELF-golven. Deze golven zijn door het aan de Wereldgezondheidsorganisatie van de VN (WHO) gelieerde internationale agentschap voor kankeronderzoek (International Agency for Research on Cancer) in verband gebracht met het eventueel veroorzaken van kanker. Deze mogelijke gevolgen zijn echter nooit bewezen.

Hoewel het project een civiele toepassing heeft – officieel zal het worden gebruikt voor detectie van aardbevingen en mineralen, en het deel uitmaakt van het elfde vijfjarenplan van China – zou het ook een cruciale rol kunnen spelen bij militaire communicatie.

Wetenschappers hebben gemeld dat de uitzendingen op dergelijke lage frequenties door een onderzeeër nog kunnen worden opgepikt die zich honderden meters onder de zeespiegel bevinden, waardoor het risico dat het voor zo’n vaartuig vormt om steeds voor de communicatie dicht bij de oppervlakte te moeten zijn een stuk kleiner wordt.

In 2010 communiceerde een Chinese nucleaire onderzeeër voor het eerst met succes vanuit zo’n diepte, waardoor China, het vierde land ter wereld is met een dergelijk onderzeeërcommunicatiesysteem. De twee andere landen die nu nog zo’n systeem hebben zijn Rusland en India. De VS ontmantelde in 2003 de locaties voor een eigen soortgelijk communicatienetwerk.

N.b.: dit onderwerp is losjes gebaseerd op een artikel op Southgatearc.org, dat als bron de South China Morning Post uit Hong Kong gebruikte.

Het verhaal in de Hong Kongse krant bevat een aantal aannamen die dicht tegen copiracy-theorie aan zitten. Omdat die onbewezen zijn wil ik ze niet gebruiken. Daarnaast bevat het artikel op southgatearc.org een aantal zaken die eerder opinie genoemd kunnen worden dan feitelijk nieuws, en de beide artikelen bevatten enkele feitelijke onjuistheden, met name rond het aantal landen dat deze technologie gebruikt of gebruikt heeft. Opinie heb ik weggelaten en de onjuistheden heb ik hier correct weergegeven.

Uit: Daily Minutes, 2 januari 2019

Overal zie je dat er bericht wordt over de wijzigingen van de Belgische vergunningen, en dan gaat het over CEPT en over de novice-vergunningen. Wat echter onderbelicht blijft, of meestal zelfs onbelicht bij vrijwel al die berichtgeving is dat het maximale zendvermogen op 23 cm in België in de nieuwe voorstellen gaat van maximaal naar slechts 20 watt.

De maatregel is ingegeven door vrees dat het Europese navigatiesysteem Galileo kan worden gestoord door zendamateurs. Toen in eerste instantie werd aangegeven dat Galileo een groot deel van de amateurband zou bezetten, toen werd alom gewezen op het feit dat Galileo met spread spectrum werkt, en dat in elk geval de smalbandmode’s op 23 cm daar geen storing zouden kunnen veroorzaken, mogelijk lag dat voor ATV anders, zo werd gezegd. Dat was ook in amateurkring de aanname. Ik schreef in die tijd veel over ESA, de Europese Ruimtevaartorganisatie, maar bijvoorbeeld de mensen die ik er in het VERON-HB destijds over benaderde die zeiden dat het zo’n vaart niet zou lopen, en dat er op dat moment aan gewerkt werd.

Constellatie van Galileo-satellieten
(Lukas Rohr, This file is licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported license.)

De huidige 23 cm-amateurband is overigens ook nu al secundair en loopt van 1240 tot 1300 MHz. Een jaar of acht geleden veranderde hoe door amateurorganisatie IARU naar de allocatie van Galileo werd gekeken. Men besloot daar om een alternatief plan te bedenken, door in te zetten op een stuk van 1300 tot 1310 MHz, dus net boven de huidige allocatie, voor het geval de hele huidige 23 cm-band voor amateurverkeer verloren zou gaan. Dat zou echter nogal een teruggang betekenen. Zeker met in het achterhoofd dat in een aantal landen 13 cm ook al niet meer voor amateurs toegankelijk is. Bijvoorbeeld zou er in die 10 MHz zo goed als geen ruimte meer in de band zijn voor ATV, en in mindere mate ook niet voor Hamnet. En de huidige FM-repeaters met een comfortabele repeatershift, en daardoor goedkope en makkelijk te maken repeaterfilters behoren dan ook tot het verleden.

Militair-politieke reden

De toewijzing van 23 cm voor Galileo heeft een militair-politieke reden. De komst van Galileo kent een bestaan met hoge pieken en diepe dalen, met name door de opstelling van Frankrijk. Het hele systeem kost enkele miljarden, dus dan ben je ook wel voorzichtig. De eerste plannen dateren van voor de Irakoorlog van 2003, die ook wel de tweede Golfoorlog wordt genoemd. Waarschijnlijk door de hoge kosten begon Frankrijk de motivatie wat te verliezen, en de rest van de landen in Europa liepen toch al niet al te warm voor het initiatief. Er was toch immers al een GPS-systeem dat uitermate goed voldeed?

Die houding veranderde vervolgens drastisch door enkele gebeurtenissen, waarvan er eentje de inval in Irak was, waarbij uiteindelijk Saddam Hoessein werd afgezet. Rondom die inval werd het gebruik van GPS voor burgertoepassing in het hele gebied onmogelijk gemaakt. Het militaire deel dat alleen de VS en enkele bondgenoten in het gebied konden gebruiken bleef wel werken. De uitschakeling gold geheel Irak, maar ook een flink stuk van het omliggende gebied, waaronder een stuk van Syrië, uiteraard Koeweit, een flink stuk over de grens in Iran en het oosten van Turkije.

Met name Frankrijk was hierdoor onaangenaam getroffen en schrok wakker. Zij hadden ineens de volle aandacht voor het project terug en ook de andere Europese landen begonnen hun belangstelling in het project hierdoor terug te krijgen.

Niet te jammen…

Bij de oorspronkelijke plannen voor Galileo was geen sprake van gebruik van de amateurband op 23 cm. Men gebruikte exact dezelfde band als het Amerikaanse GPS-systeem. Dat was ook een belangrijk argument voor het project. Op die manier zouden de Amerikanen namelijk niet het Europese navigatiesysteem kunnen jammen, zonder dat ze hun eigen GPS voor burger en militair gebruik onbruikbaar zouden maken in het gebied.

Dit schoot vervolgens de Amerikanen falikant in het verkeerde keel gat. Het was ruim voordat WikiLeaks en Edward Snowdon faam maakten, en toch heb ik uit die periode documenten gezien, bijvoorbeeld afkomstig van Amerikaanse ambassades in Europa, waarbij de Europese regeringen de wacht werd aangezegd, en werd gedreigd: als dit plan zou doorgaan zou dat zeker zware gevolgen hebben.

En onder die druk bezweken vervolgens Frankrijk en de andere Europese landen.

Echter: ze konden zich met alle grootspraak op dat moment, terwijl het belangrijkste argument voor uitvoering ervan verdampte, al niet meer terugtrekken uit het miljarden verslindende prestigeproject, waarvan er naast de Amerikaanse dus al een Russische en een Chinese variant zijn op het moment dat Galileo voor algemeen gebruik kan worden ingezet.

En dus werd de frequentiekaart van Galileo aangepast. Het systeem werkt nu op andere frequenties dan het Amerikaanse, waardoor die, als het ze belieft het systeem onderuit kunnen halen zonder hun eigen navigatie onmogelijk te maken.

In eerste instantie was er sprake van dat op 23 cm een gedeelte onderaan gereserveerd wordt voor gebruik door betaalde gebruikers, en het stuk daarboven tot 1300 MHz voor gebruik door de Europese inlichtingendiensten van het navigatiesysteem. Ik weet niet zeker of dat nog zo is.

Het Chinese wereldwijde Beidou-navigatiesysteem, ook bekend als COMPASS werkt overigens ook in de 23 cm-band. Het bezet daar echter een veel minder groot stuk van de band, en het systeem wordt buiten China daarnaast ook nauwelijks gebruikt.

Je kunt trouwens over Galileo ook positieve zaken vertellen, hoewel misschien niet als zendamateur. Galileo is het enige van de vier soortgelijke navigatiesystemen dat niet primair vanuit een militaire gedachte is opgezet en dat ook niet door een militaire organisatie wordt beheerd. Het is daardoor een veel meer open systeem dan de andere drie. Daarnaast is er bij met name GPS het effect dat het systeem enigszins last heeft van de zogenaamde wet op de remmende voorsprong. De mensen bij Galileo hebben geleerd van de dingen die bij de andere navigatiesystemen niet helemaal ideaal zijn.

Samsung telefoons geschikt voor meerdere navigatiesystemen, waaronder Galileo. (Foto: ESA–G. Porter – This file is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 IGO license.)