Author Archives: PA0ETE

De bijzondere morse-seinsleutels van Ron Ayling (G3YUH)

by PA0ETE

Op deze foto zijn de details van serienummer 20 goed te zien.
(foto: Ron Ayling)

In dit artikel laat ik wat van de heel bijzondere seinsleutels zien, die zijn gemaakt door Ron Ayling G3YUH. In de jacht naar de beste sleutel voor zichzelf, maakte Ron bijna 60 sleutels met een nogal andere filosofie dan gebruikelijk. Daarnaast zien ze er prachtig uit en vaak zeer onconventioneel.

Ron schreef mij:

“Hi John

Leuk van je te horen. In eerste instantie begon ik met sleutels verzamelen. Ik stopte daar op een gegeven moment mee om meerdere redenen. Belangrijkste was dat de seinsleutels die ik eigenlijk wilde, zich gewoonlijk ver buiten mijn prijsbereik bevonden. Bovendien kun je natuurlijk blijven doorgaan met verzamelen, desnoods tot in het oneindige 🙂 !!

Daarnaast bedacht ik mij vaak hoe saai de meeste sleutels eigenlijk zijn. Totaal geen fantasie. Om die reden ben ik in eerste instantie gaan kijken naar zelfgebouwde sleutels. Maar ik ontdekte al snel dat hier precies hetzelfde gold. Mensen die sleutels maken zijn gewoonlijk voormalige machinebouwers of mensen die veel van metaalbewerking weten, maar die heel terughoudend zijn in hun ontwerpen. Dus besloot toen maar om zelf een aantal sleutels te gaan maken.

Ik heb geen enkele vooropleiding in metaalbewerking, anders dan de zeer basale kennis van school, veel te lang geleden 🙂 Daarnaast zijn mijn sleutels anders dan welke andere zelfgebouwde sleutels ook die ik heb gezien, voornamelijk omdat ik geen perfectionist ben. Ik zorg niet voor een perfecte afwerking van mijn sleutels. Zodra ik er eentje ver genoeg heb om te gebruiken denk ik meestal al aan het volgende ontwerp :() Ik gebruik verder in het geheel geen meetgerei. Alles wordt op het oog gemaakt, gewoon uit mijn hoofd. Op wat eenvoudige schetsjes na op een stuk oud papier. Verder maak ik ze puur voor de lol als hobby, niet speciaal om te verkopen. De enige reden dat ik ze verkoop, is om zo weer nieuw messing te kopen en gereedschappen, omdat mijn liefhebberijen nou eenmaal zichzelf moeten bedruipen. Ik ben gepensioneerd en ik moet leven van een beperkt budget :((

Ik maak alleen handsleutels. Ik ben niet echt geĂŻnteresseerd in bugs of paddles, of in replica’s. Wel maak ik een sleutel vaak een beetje ‘in de stijl van’. Een aantal zijn gewoon sleutels ‘voor de lol’, andere zijn heel ongecompliceerd terwijl weer andere heel serieuze gebruiksapparaten zijn. Alle sleutels zijn wel op een of andere manier experimenteel, in werking en in constructie.

Ik verbeter voortdurend mijn vaardigheden op dit gebied, en mijn vroege sleutels waren wat dat betreft tamelijk eenvoudig. Dat is waarschijnlijk ook juist hun aantrekkingskracht denk ik. Ik ben heel verbaasd over de prijzen waarvoor ze soms verkocht zijn en waar naartoe helemaal!!”

“Sleutel nummer 20 was een van mijn eerdere projecten toen ik experimenteerde met sleutelwerking met een bladveer. Ik heb de sleutel vaak gebruikt, en hem alleen verkocht omdat ik een andere heb gemaakt die me nog beter bevalt 🙂 Nummer 20 is een prototype dat regelmatig is gemodificeerd voordat hij te koop werd aangeboden. Mijn eigen voorkeur is een sleutel met een zacht aandoende snelle werking, en zo kom ik vaak terecht bij een dergelijk ontwerp. Hoe deze sleutel aanvoelt is tamelijk ongebruikelijk. Hoe dan ook, ik kan dagenlang doorgaan over zelfgebouwde sleutels 🙂

hartelijke groeten van Ron g3yuh…”

Serienummer 20, foto JP

Serienummer 42: Gemengd metalen hybride balancering (foto: Ron Ayling)

Serienummer 41: Spoorweg ‘tapper’ type – zeer onconventioneel (foto: Ron Ayling)

Serienummer 50: Deze sleutel is mede gemaakt om het bereikte aantal van vijftig te vieren door een zeer extravagante sleutel te bouwen. De sleutel is op dit moment nog niet helemaal klaar. De onderste twee van de vier messing hefboomstaven hebben glijdende gewichten om het zwaartepunt in te kunnen stellen. De (zwarte) tweede knop wordt gebruikt om ook het kantelpunt van de hefboom te kunnen verstellen. Daarnaast kan de veerkracht worden ingesteld met een hendel in plaats van een instelschroef, een echte nouveauteit. Deze sleutel is te koop voor £100 (€ 150) (foto: Ron Ayling)

Serienummer 51: Nog steeds in de experimentele fase, deze ‘vingersleutel’ (tapper) waarvoor een onconventionele manier van sleutelen nodig is. Ron denkt alweer na over model 2, die een aantal verbeteringen zal bevatten, voortgekomen uit dit ontwerp. (foto: Ron Ayling)

Serienummer 55: Deze kleine sleutel is gemaakt van overgebleven materialen van eerdere projecten. Ron: “In tegenstelling tot de meeste geĂŻmproviseerde ontwerpen werkt deze sleutel extreem goed met een een prettige, stille, solide, vrije werking, die gewoonlijk slechts zeer moeilijk te bewerkstellingen is in dergelijke kleine sleutels. Hij is voorzien van kleine, maar kwalitatief zeer hoogwaardige kogellagers, die in de kleine cilindervormige lagerhouders zijn geplaatst. Een tamelijk unieke sleutel.” (foto: Ron Ayling)

Serienummer 20. Ron: “Deze sleutel is gebouwd om het dubbele bladveersysteem te testen, dat in veel van de duurdere sleutels wordt gebruikt, waar het kantelpunt van de sleutel een stevige bladveer is. De spanning van die bladveer wordt deels weer teniet gedaan door een meer softe spiraalveer. Dit geeft een snelle werking die al met een lichte druk te activeren is. Ervaren telegrafisten gebruiken het ‘stuiten’ dat hierdoor in de sleutel aanwezig is om hun seinsnelheid te vergroten. Het is een sport die je net als goede wijn moet leren waarderen. Dit is in ieder geval geen seinsleutel voor beginners. De constructie is ongebruikelijk, een platte messing strip met boutjes en moeren, een houten voet en een beukenhouten knop.” (foto: JP)

Ron had nog enkele aanvullende opmerkingen:

“Er is een klein punt dat nog wel belangrijk is om op te merken, voor het geval iemand in de verleiding komt om zelf ook een sleutel te gaan bouwen en dat duidelijk op deze foto van mij aan mijn oude draaibank, te zien is. Dat is dat bescherming van de ogen zeer belangrijk is…” (zie foto hieronder)

“Een paar happen vlees die ontbreken uit een of ander
stuk aanwijsgereedschap, dat hoort er gewoon bij 🙂
Maar de ogen zijn van een andere orde!!! En een goede
veiligheidsbril die je zelfs met bril op kunt dragen is via
eBay al te krijgen voor 3 euro of zo!!” (foto: Ron Ayling)

 

Website Ron Ayling G3YUH: www.ronayling.dsl.pipex.com

Digitale mode’s – deel 2

by PA0ETE

Hele serie lezen: klik hier.

Deel 2 van digitale mode’s

We hebben nog enkele digitale spraakvarianten die door amateurs gebruikt worden niet genoemd. Allereerst is er Tetra. Tetra wordt ook gebruikt bij C2000. Tetra is geen C2000, maar C2000 is wel Tetra. Of beter gezegd, maakt gebruik van Tetra.

Voor Tetra wordt onder amateurs soms Teamspeak of EchoLink als netwerk gebruikt. Dan gaat het signaal eerst via analoog. Een echt specifiek netwerk hiervoor is bij amateurs niet in gebruik.

Zowel bij System Fusion als bij Tetra klinkt het geluid heel wat natuurlijker dan bij de andere systemen. In beide gevallen komt dat door een grotere datasnelheid. Tetra gebruikt daarnaast ook een andere vocoder om de spraak te comprimeren dan de rest.

Op beperkte schaal wordt er door amateurs in Europa ook nog met GSM geëxperimenteerd. Dat gebeurt meest in de 70 cm-band. Tetra en GSM lijken overigens redelijk op elkaar.

Zowel DMR, Tetra als GSM werken met tijdslots. Bij DMR gaat het om twee tijdslots, bij Tetra om vier en bij GSM om 8 of om 16 tijdslots.

Dat met die tijdslots moet ik toch even uitleggen. Bij een FM-uitzending druk je de microfoon in, en dan blijft de zender aan. Als je een extra geluidskanaal wilt verzenden, dan ga je naar een frequentie ernaast.

Er zijn echter ook verschillende methodes om meerdere geluidskanalen tegelijk op Ă©Ă©n frequentie uit te zenden. Bij twee geluidskanalen verstuur je bij een systeem met tijdslots om beurten heel kort een datapakket. Bij zowel DMR als bij Tetra is de herhalingsfrequentie van die pakketjes rond de 18 Hz. Doordat het een digitale uitzending betreft merk je in het geluid niets van dat in- en uitschakelen.

Alle DMR-repeaters kunnen op deze manier twee gesprekken tegelijk aan.

Het is bij het systeem wel belangrijk dat iedereen dezelfde opvatting heeft over op welk moment de zender aan en uit moet.

Bij Tetra wordt een kanaal op dezelfde manier verdeeld, alleen niet door twee gebruikers, maar door vier. Bij GSM gaat het om 8 of 16 streams voor half zoveel gebruikers vanwege de duplexverbinding die afwisselend heel kort hun zender even inschakelen.

Het leuke van meerdere tijdslots is dat je repeaters kunt maken die op dezelfde frequentie zowel zenden als ontvangen. Je hebt in dat geval ook geen duplexfilters nodig. Het Tetra-systeem ondersteunt dit. DMR niet.

Er is nog een modus die beslist genoemd moet worden en dat is FreeDV. FreeDV is anders dan de andere genoemde digitale spraaksystemen. Allereerst is FreeDV heel uitdrukkelijk open source. Het systeem is daarnaast door amateurs ontworpen. Een ander verschil is dat het systeem in tegenstelling tot de andere systemen voor de kortegolf is ontworpen en voor de specifieke propagatie en vervorming die je op die banden hebt.

Er wordt daarnaast naarstig aan gewerkt om FreeDV ook op VHF en UHF in te zetten.

Overigens zijn er eigenlijk geen grote verschillen tussen digitale spraakmodulatie en digitale modulatie voor bijvoorbeeld tekst. Het is met een systeem dat eigenlijk voor data, d.w.z. tekst bedoeld is mogelijk om er spraak mee uit te zenden, bijvoorbeeld in de vorm van een MP3-bestand. Het is met de spraaksystemen ook mogelijk om tekst te versturen. Vaak in de vorm van SMS-achtige berichten, ook de GPS-gegevens bij digitale uitzendingen liften op die manier op de uitzendingen mee. Spraak die praktisch direct wordt uitgezonden op zeg maar een mobilofoonachtige manier, stelt echter wel speciale eisen. Een pakket opnieuw opvragen zoals bij packet radio kan, is er bijvoorbeeld niet bij. Het geluidsfragment is allang afgespeeld op het moment dat de herhaling van het packet in dat geval zou binnenkomen.

Digitale mode’s – deel 1

by PA0ETE

Hele serie lezen: klik hier.

Deel 1 van de serie over digitale mode’s

Een nieuwe serie die ik iedere aflevering maak zoals het loopt. Er zit echter wel enige lijn in.

Ik begin met digitale spraak op VHF en UHF, en mocht het zo lopen dan maak ik nog een vervolg over de digitale tekstmode’s zoals die op de kortegolf gebruikelijk zijn.

Bij digitale spraak werd in de afgelopen jaren vaak gedacht aan D-STAR. Dat was echter niet het eerste digitale spraaksysteem voor amateurs. Alinco had vóór Icom al een systeem. Je kon bepaalde Alinco zendontvangers uitrusten met een printje en dan kon je deze modus gebruiken.

Het systeem had twee tekortkomingen waardoor het nooit is aangeslagen. De eerste tekortkoming was de hoge prijs. Het printje kostte meer dan de transceiver waar hij ingebouwd moest worden. Het tweede probleem was het ontbreken van een netwerkinfrastructuur.

Dat laatste is waarin de huidige systemen zich onderscheiden aan weerszijden van de grens: veelgebruikt of incidenteel gebruikt. Het lijkt wel of een systeem alleen succesvol kan worden als er ook een functioneel netwerk met repeaters voor is.

De systemen waarvoor op grote schaal netwerken bestaan zijn in Nederland DMR en D-STAR. In België is daarnaast ook System Fusion inmiddels breed gebruikt, en dat is in veel landen zo.

Er zijn nog meer systemen die gebruikt worden. In de VS was al voor de komst van D-STAR P25 populair. En dat was op enige schaal ook in Duitsland het geval. Dat systeem is ook bekend onder de naam APCO of Project 25 of volledig APCO Project 25. Dit systeem is wat bij de hulpdiensten als politie, brandweer, ambulance in de VS in gebruik is. De apparatuur hiervoor is nieuw heel duur, maar omdat het al vrij lang in gebruik is, is er een uitgebreide surplusmarkt voor met uiterst schappelijke prijzen.

In de VS en Canada zie je daarnaast ook dat NXDN op enige schaal door amateurs in netwerken gebruikt wordt. NXDN is door Icom samen met Kenwood ontwikkeld. Kenwood brengt de apparatuur hiervoor onder de naam Nexedge op de markt. Ook in bijvoorbeeld de regio rotterdam zijn er meerdere netwerken hiermee professioneel in gebruik. Kenwood is echter bezig om richting DMR te bewegen, en levert daar inmiddels ook apparatuur voor. Icom noemt apparatuur voor NXDN “IDAS”, maar sinds een paar jaar worden onder de IDAS-noemer ook dPMR-apparaten verkocht. IDAS en dPMR lijken sterk op elkaar, en ook lijken deze beide systemen redelijk veel op D-STAR.

Voordat Alinco met zijn digitale spraaksysteem kwam, werd er ook al door amateurs met digitale spraakmode’s geĂ«xperimenteerd. Onder andere gebeurde dat in mijn eigen regio een jaar of 10 geleden al toen PI4AMF nog in de plaats Leusden zat.

De in deze eerste aflevering behandelde systemen zijn dus het Alinco-systeem (waarvoor volgens mij geen aparte naam bestaat), D-STAR, DMR, System Fusion, Apco P25, NXDN en dPMR.

In de volgende aflevering gaan we op nog wat meer systemen in, die bij amateurs in gebruik zijn. In latere vervolgen zoomen we ook nog apart op de verschillende systemen in.

Huidige middengolfzenders

by PA0ETE 

Freq.  
(kHz)  P   Zendernaam               Locatie
 675   1kW Radio Maria Nederland    Aarle-Rixtel
 747  100W Radio TPot               Gasselternijveen
 747  100W Radio Babylona           Musselkanaal
 828  100W Wereldstad The Heartbeat Rotterdam Hoogvliet
           of the City
 891  22kW Radio 538                Emmaberg
1008 100kW Groot Nieuws Radio       Zeewolde
1116  500W Radio Bloemendaal        Bloemendaal
1224   15W Radio Paradijs           Utrecht
1251  100W Memories AM              Oss
1332   15W Radio Paradijs           Utrecht
1395  100W Cupra Radio              Emmer-Compascuum
1395  100W Atlantis Radio 1395      Grou
1485    1W AM sterdam 1485          Amsterdam
1566   1kW Vahon Hindustani Radio   Den Haag
1584   80W (1.25*) Radio Paradijs   Utrecht
1602  500W KBC Radio (07.00-19.00)     Harlingen/Pietersbierum
1602   1kW Radio Seagull (19.00-07.00) Harlingen/Pietersbierum