(zoals de afgelopen weken uitgezonden)

Hele serie lezen: klik hier.

Deel 12 van de serie over de historie van onze hobby gaat over onze amateurbanden. Tussen veel van de amateurbanden, maar ook bijvoorbeeld de vroegere scheepvaartbanden zit een harmonische relatie. 80 meter is de helft van 40 meter, 20 meter is daar weer de helft van en 10 meter ook.

Meerdere banden lijken wat dat betreft buiten de boot te vallen. In veel gevallen is daar een historische reden voor. Ook zijn er later banden bij gekomen waarbij die harmonische relatie deels is losgelaten. 15 meter is bijvoorbeeld zo’n buitenbeentje waarbij lang geleden van deze indeling is afgeweken.

Een historische reden om deze indeling los te laten was bijvoorbeeld de komst van de televisie op de lage VHF, we noemden dat eerder al. De populaire 5 meterband, eerst rond 56 MHz, later net onder de 60 MHz moest verdwijnen toen de BBC op kanaal 4 met uitzendingen begon. 5 meter is de helft van 10 meter, en past keurig in het lijstje.

Voor wie mocht denken dat het misgaat bij 2 meter, die komt zelf dus enigszins bekocht uit. Ook de 2 meterband is er later pas bij gekomen. Voor de oorlog hadden de amateurs de 2,5 meterband. Die begon boven 108 MHz. In de Tweede Wereldoorlog, toen het zendamateurisme nagenoeg overal verboden was, werd besloten om voor de geallieerde bommenwerpers de hoogste frequentie te gebruiken, waarvoor met de stand der techniek van toen nog betrouwbare apparatuur gemaakt kon worden. Dat was het bandje boven 108 MHz. Vele duizenden bommenwerpers werden er zo uitgerust met VHF-apparatuur voor die amateurband.

Na de oorlog was de wederopbouw, en werden de bommenwerpers vaak tot passagiersvliegtuig omgebouwd. Om in deze opbouwfase te voorkomen dat de radioapparatuur aan boord ook moest worden omgebouwd, werd ervoor gekozen om als luchtvaartband voor de civiele luchtvaart de band te kiezen waar de meeste vliegtuigen al op konden werken.

Hierdoor raakten de amateurs de 2,5 meterband dus kwijt, en daarmee ook de band die in het rijtje zo goed paste. Overigens is 144 MHz, de band die daarvoor in de plaats kwam ook niet slecht gekozen: de 70 cm-band ligt op de derde harmonische van de 2 meterband.

Ook de band die in golflengte de helft is van de 2,5 meterband is een amateurband. Ik heb niet kunnen vinden of de 1,25 meterband in Europa cq. Region 1 ooit legaal geweest is. In Caribisch Nederland dat net als de VS in Region 2 ligt, mag deze band dus wel door amateurs gebruikt worden. In megahertzen is dit dit 220 MHz.

70 cm is overigens weer (zij het bij benadering) weer de helft van 1,25 meter. In Region 2 waar de 70 cm-band aan de bovenkant tot 450 MHz loopt, klopt dit iets beter dan hier. In Region 2 is er trouwens ook nog een 33 cm-band, die weer de helft is van 70 cm. Deze 900 MHz-band is er echter kort na het jaar 2000 bij gekomen.

In het volgende deel van deze serie gaan we in op het kwijtraken van 1 MHz van de 10 meterband, de huidige 27 MHz-band die vroeger ook een amateurband was.