Op 24 juli was in de VS op VHF en UHF sprake van een zeldzaam voorkomende combinatie van zeer goede E-laag-reflectie en een tweetal ducts. Dit zorgde ervoor dat FM-omroepstations over een afstand van 1500 km beluisterd konden werken. Een amateur in Texas hoorde een voor die regio nogal vreemde djingle voorbij komen. Het bleek een station in Vermont te zijn tegen de Canadese grens, zo’n 1400 km verderop. Het station bleek af en toe met enige QSB weg te vallen en weer terug te komen. Bijzonder aan het geval was: het station uit Vermont was veel sterker dan een nabije omroepzender op dezelfde FM-frequentie, slechts krap 20 km van hem verwijderd.
Door vrijwel de gehele VS waren verbindingen met zeer hoge S-rapporten mogelijk van 50 t/m 220 MHz (de Amerikaanse 1,25 meterband). Bijzonder was dat verbindingen door de ducts ook vaak op kortere afstanden dan de skip-afstand hoorbaar waren in de zogenaamde dode zone, wat normaal bij sporadische-E niet mogelijk is. Daarnaast was het een zeer krachtige sporadische-E-opening. Gewoonlijk is het al redelijk bijzonder als deze propagatie voor hogere frequenties dan 160 MHz werkt. Dit keer ging het zo hoog als 220 MHz en misschien ook wel daarboven nog.
| Het begrip ‘duct’ Een atmosferische duct is een horizontale laag in de onderste atmosfeer waar de refractie-index zodanig is dat radiogolven en ook licht geleid worden. Dit gebeurt op de manier zoals bijv. ook in een golfpijp gebeurt. Daardoor buigen de golven veel verder mee met de kromming van de aarde dan ze normaal doen. Het werkt ook echt precies als in een golfpijp, waarbij de signalen ook niet naar buiten de golfpijp kunnen ontsnappen. Hierdoor zijn de signalen binnen zo’n duct meestal ook bijzonder sterk. Bijzonder aan een duct is dat je antenne ook te hoog kan staan voor dit soort propagatie. Wanneer een duct zich tussen aarde en afscheidingslaag met de geschikte refractie-index bevindt en de antenne boven die laag uitsteekt, dan zit deze buiten de golfpijp. Een duct kan ook plaatsvinden tussen twee scherpe afscheidingen in de lucht boven elkaar. In dat geval kan een antenne dus zowel te laag staan als te hoog om nog van de goede condities gebruik te kunnen maken. Een fata morgana en andere luchtspiegelingen zijn doorgaans het gevolg van exact dezelfde verschijnselen als die ook een voor amateurs interessante duct kunnen veroorzaken. |
Foto van een fata morgana van een eiland vermoedelijk honderden of duizenden kilometers verderop, zoals gezien voor de kust van San Francisco. (Foto: Brocken Inaglory, Creative Commons 3.0)
