Door PA3ANG

Een DVB-T Dongle gebruiken voor Amateur Radio

Onlangs werd ik erop gewezen dat er leuke experimenten mogelijk zijn met DVB-T dongles. Deze Digitale TV ontvangers zijn in feite op SDR gebaseerde principes geconstrueerd voor de ontvangst van digitale televisiesignalen. Software doet 90% en om het HF signaal om te zetten is er een stukje hardware in de vorm van een USB Stick bedacht.

Hé dat lijkt verdacht veel op de FUNcube Dongle (zie blog) alleen kost deze dongle slechts 20 euro! (bestellen bij vandijken kan hier)

En kan deze dongle hetzelfde als de FUNcube?

Zoals de Duitsers zeggen JEIN, Ja en Nee. De FunCube is makkelijker en professioneler in gebruik. Ik was indertijd binnen 10 minuten qrv met de FUNcube. Met de RTL dongle ben ik echter meerdere uren bezig geweest!

Het zal wel mijn domheid zijn, maar er is zoveel info te vinden op het internet, dat je door de bomen het bos niet meer ziet en de meeste sites zijn door techneuten en nerds opgesteld. Net echt voor de gewone man dus, die ergens een USB stick insteekt, een zelfinstallerend programma download welke alle drivers, toeters en bellen in zich herbergt om vervolgens het geheel op intuïtieve wijze te bedienen en te leren kennen.

Bij de FUNcube dongle was dit inderdaad het geval. Overigens heeft de FUNcube betere specs en de firmware laat ook toe dat je onderdelen van de dongle kunt besturen. Bijvoorbeeld de versterking in de mixers en IF trappen. Bij de RTL dongle is slechst de totale versterking in te stellen. Maar goed er is wel een prijsverschil. €159 is heel wat meer dan €20. 🙂

Mooi. Je krijgt bij aankoop een informatieblad met aanwijzingen. Dus dat gaan we dan maar volgen.

Installatie van de software

In eerste instantie wilde ik SDRSharp installeren. Dit heeft me enkele uren gekost om vervolgens tot de volgende commentaar regels aan te lopen in de .config file 🙁 (Na de zoveelste dowload – computer restart – driver reinit en weet ik wat al niet meer.)

“Due to some nomansland in the way SDR# interfaces to RTLSDR, I decided to drop this functionality. This move will preserve SDR#’s integrity and will allow further development away from License trolls. Is this the end of RTLSDR support? Of course no! You can always do something! Just ask 😉 ” (link)

Deze ontwikkelaar kan dus wat mij betreft de boom in. Ik stuur hem een rekening van uren zoeken om vervolgens tegen zijn ego op te lopen. Hebben meer van dit soort programmeurs last van geloof ik.

UPDATE: Naar aanleiding van de bovenstaande opmerkingen kreeg ik reacties van diverse amateurs waaronder de leverancier van de dongle. Binnen 1 minuut was ik daarna qrv met de SDRSharp software. Lees verder in het tweede gedeelte van dit blog.

Met welke Software kreeg ik de dongle uiteindelijk aan de praat?

Met de HDSDR / Zadig / ExtIO_RTLSDR.dll combinatie. HDSDR kun je downloaden bij www.hdsdr.de. Uitpakken en plaatsen in de directory /Program Files/HDSDR. Vervolgens komt een ingewikkeld verhaal, waarom weet ik ook niet.

Download hier de laatste versie van de RTL DVB-T USB dongle. Download en installeer vervolgens de 7-zip uitpakker en pak de driver software uit. Waarom het niet met WinZip of WinRAR kan weet ik niet. Volgens mij werkte dat ook goed maar na uren prutsen en proberen had ik geen overzicht meer.
UPDATE: Verderop in dit blog kun je een versie van de Zadig driver downloaden in gewoon .zip formaat.

Plaats de dongle en run de software. Kies Options>List all devices en zoek naar Bulk-In, Interface (Interface 0). Check even de USB ID met het plaatje hieronder dan gaat het lukken.

Je moet de WinUSB Driver Installeren. Je krijgt een melding of dat lukt of niet. Al het gelukt is ben je al een heel eind!

Nu moet je nog op bezoek bij één andere site en wel de programmeurs van de ExtIO_RTLSDR_GUI.dll. Hier kwam ik eigenlijk bij toeval achter, nadat ik alle moed al op had gegeven. Omdat de ontwerper van SDRSharp z’n rug tegen de krib had gegooid waren er meer mensen op zoek gegaan naar alternatieven. De besturing voor de RTLSDR vond ik hier. Een beetje een kijk uit je doppen site dat je niet op de verkeerde download button klikt. Vervolgens uitpakken en de files ExtIO_RTLSDR.dll en libusb-1.0.dll in de /Program Files/HDSDR file directory plaatsen. Vervolgens miste ik om mijn PC nog de mfc100u.dll. Die vervolgens via een zoekopdracht met Google ook van een dodgy website gedownload.

Als je me nog kunt volgen en alle voorgaande stappen met enig succes hebt doorlopen zou je HDSDR kunnen starten. Via Options (F7) > Select Input moet je de RTLSDR kunnen selecteren. Doe dit en druk op Start (F2). Het programma moet nu de mogelijkheid geven om af te stemmen en door af te stemmen op een FM repeater zou je de eerste signalen moeten horen. Eventueel kun je de gain van de dongle verhogen door zodra je de RTLSDR gesecteerd hebt / had (Options (F7) > Select Input).

De bediening van het HDSDR programma lijkt veel op WinRad en WRplus. Dus een beetje spelen en rommelen geeft een aardig beeld hoe je moet afstemmen en welke instellingen allemaal meehelpen om de configuratie beheersbaar te maken.

In vergelijk met mij Flex1500 met PowerSDR vindt ik het afstemmen wel behelpen. Maar daarintegen is het leuke van deze configuratie dat je erg breed kunt kijken op de band. Ik heb de hele 2 meter band in één keer in beeld. Jammer is weer dat een squelch ontbreekt en jammer jammer jammer geen WFM. Tja je kunt nu eenmaal niet alles hebben.

Dat breed kijken is overigens erg leuk. Hier het bovenste gedeelte van de 70 cm met allemaal DGPS zenders rechts 439 Mhz en links een behoorlijk aantal D-STAR repeaters.

Goed na een dag ploeteren heb ik dan nu toch een goed werkende configuratie. Eerst maar een nachtje slapen om te kijken of ik alsnog de SDRSharp software wil gaan proberen of even ga afwachten, want met grote waarschijnlijkheid zal er binnenkort wel weer een nieuwe groep opstaan die een nog mooiere configuratie of toepassing gaat bedenken voor deze RTL DVB-T dongle. Zo ‘stay tuned’ als altijd.

Toch de SDRSharp software geïnstalleerd

Ik had Hans Van Dijken (de leverancier van de dongle) een linkje van dit blog gestuurd en al vrij snel kreeg ik een mail van hem met de nodige opmerkingen.

“Gelukkig heeft niet iedereen zulke problemen gehad, maar het blijkt dat SharpSDR de boel sinds een paar dagen heeft veranderd en in de download de RTL relevante bestanden heeft weggehaald om je nu bekende redenen. Wanneer je een oudere versie van SharpSDR gebruikt en bijv. de instructies van PA0KB volgt gaat het lukken zonder problemen. Jammer dat SharpSDR dat doet , maar misschien verandert het wel weer in positieve zin. Overigens heeft SharpSDR wel WideFM en ook een Squelch functie. HDSDR en SharpSDR zijn op moment de programma;s die met de dongle werken, misschien Linrad ook.”

En slim als Hans is, zat een oude versie van SDRSharp als attachment bij de mail. Ik heb de .zip file meteen uitgepakt en 1 minuut later was de configuratie operationeel. Tja de drivers waren immers al geïnstalleerd en dus hoefde ik slechts het programma te starten, het juiste Front end kiezen en op Play drukken.

Hier een download link naar de SDR# software V1.0.500 met nog operationele RTLSDR (alle noodzakelijke files zijn aanwezig, kind kan de was doen).
Hier een download link naar de Zadig driver software (in ..zip formaat). Gewoon uitpakken, geen 7-zip nodig!

Met deze 2 files kun je eenvoudig ‘out of the box’ operationeel zijn. De SDR# file unzippen en opslaan waar je maar wil en de Zadig .zip file bevat de driver die je moet installeren zoals boven beschreven. Vervolgens het mixer-icoontje in de SDRSharp directory aanklikken, het juiste Front end kiezen (zie plaatje hierboven) en gaan met die banaan.

SDRSharp heeft erg veel voor op HDSDR. Ten eerste heeft hij WFM en een Squelch, maar daarnaast werkt hij veel prettiger in de afstemming en het programma doet professioneler aan. Meer out of the box gevoel en heel belangrijk: er zit een automatische AGC op. De dongle versterking wordt automatisch geregeld!

Ook valt me op dat het spectrumbeeld veel schoner oogt. Verklaar? Nou met de HDSDR zie ik op 2 meter heel veel spikes die er misschien wel zijn, maar niet hinderlijk in ontvangst. Op de waterfall geeft dit enorm veel strepen. Met SDRSharp zie je dit verschijnsel veel minder en is ook rond de centrale frequentie de carrier minder groot. Volgens mij wordt er een beter algoritme gebruikt. Ik ben zeer content en heb een veel beter ‘zicht’ over het 2 MHz brede kijkbereik.

Hier wat plaatjes van de ontvangst met SDR# v1.0.0.500 en de RTL Cube – DVB-T Stick .

Met WFM en Stereo ontvangst!

Hetzelfde DGPS / D-STAR plaatje als met HDSDR. Wat opvalt is dat de signalen zwakker zijn. Klopt er waren bij de opname met de HDSDR gisteravond tropo condities.

Plaatje van de 2MHz brede 2 meter band. Duidelijk rustiger beeld als metHDSDR.

Na een paar uur spelen met de SDRSharp configuratie ben ik zeer tevreden. Het gebruik is zeer vriendelijk en tunen gaat makkelijk en inuïtief, zelfs in kanaalafstand stappen. Ook is het audio beter dan HDSDR en zijn de filtermogelijkheden (ook op LF niveau) handig instelbaar. Het programma heeft een professionelere uitstraling en heeft een mooiere user interface. Kortom, na wat hulp met het verkrijgen van een oudere versie (nieuw is niet altijd beter 🙂 ) heb ik voor €20 en professionele monitorontvanger voor de hele VHF/UHF/SHF band. Een frequentiebereik van 65 tot 1700 MHz met NFM, AM, LSB, USB, DSB, WFM en CW, met Squelch en AGC en Stereo!

Ten slotte nog een plaatje van C2000. Een volle band met signalen!

En nog een plaatje van USB ontvangst op 70 MHz.

Met dank aan Hans van Dijken (website) voor de snelle levering van de dongle en de support. En ach een beetje frustratie is altijd goed om het maximale resultaat alsnog te behalen.

vy 73 Johan, PA3ANG

©2012, John Piek (QRM! Magazine) – Medegebruik van dit artikel en/of foto’s is vanwege rechten van derden in dit geval helaas NIET toegestaan.