(zoals de afgelopen weken uitgezonden, oorspronkelijk gepubliceerd vanaf )
Hele serie lezen: klik hier.
Een nieuwe serie over antennes. Ik heb al eerder zo’n serie gedaan in de lange uitzending, maar ik begin nu met een nieuwe serie. Op een andere manier.
Ik weet niet of dat de hele serie overeind blijft, maar ik wil me vooral blijven richten op twee dingen: het moet niet te abstract worden, en het moet mensen op ideeën brengen om zelf met antennes te gaan knutselen. Verder wil ik het begrip van antennes vergroten. Ik hoop dat dat lukt.
Zoals ik vorige week al zei kun je bij antennes zonder al teveel kennis toch leuke resultaten boeken. Natuurlijk zijn er dingen waar je rekenning mee moet houden en dingen die je absoluut niet moet doen.
Ik zal tijdens deze serie vast wel eens een misser maken met iets. Ik hoop dat me dat dan wordt verteld, want daar wordt iedereen dus beter van.
We beginnen met het doel van een antenne. Dat doel lijkt eenvoudig: hij moet zoveel mogelijk uitstralen en ook zo veel mogelijk signalen ontvangen.
Ik kan heel gemakkelijk uitleggen dat dat niet het hele verhaal is. Van een antenne die bijzonder veel van de toegevoerde energie uitstraalt richting de grond, wordt helemaal niemand blij. En nog erger is een ontvangstantenne die zoveel mogelijk van de signalen van de PLC-spulletjes van de buren opvangt, maar niet van de stations waar je naar wilt luisteren.
Die nuancering gaat nog verder want op VHF heb je in een gesprek met veel deelnemers gewoonlijk niet zoveel aan een richtantenne met heel veel versterking. Om iedereen te horen in zo’n groepsgesprek heb je veel meer aan een rondstraler, ook al zijn de signalen zwakker dan bij een uitgerichte richtantenne.
Ook op de lage kortegolfbanden moet je keuzes maken. Als je in één van de vakantienetten wilt meedoen heb je liever een antenne die goed werkt op de korte en middellange afstand. Wil je DX werken dan ligt dat anders.
Ik moet verder nog vertellen dat ik een paar voorkeuren heb die waarschijnlijk niet door iedereen gedeeld worden. Ik ben vooral voor eenvoudige constructies. Heb een beetje een hekel aan baluns. Ik kan dat ook wel uitleggen. Als je niet over de juiste meetapparatuur of meetopstellingen kunt beschikken moet je niet aan ingewikkelde dingen beginnen. Ik heb vaak aan antennes gemeten, en ik heb daarbij dingen gezien waarbij bijvoorbeeld veel kosten werden gemaakt voor een paar dB extra versterking, maar door een meetfoutje van 1 mm lengte draaide de extra investering uit op verlies. Aan de hand van signalen op de band kun je de werking van een antenne absoluut niet beoordelen, omdat signalen nou eenmaal altijd iets variëren, en die variatie kan ook veel groter zijn dan een paar dB. En dus werk ik zelf het liefst met antennes zonder aanpasnetwerken op de antenne zelf. Ik gebruik vaak mantelstroomfilters, en ik probeer antennes zo te maken dat die vanzelf al een goede aanpassing geeft, zodat een gamma-match of een bazooka dus niet nodig is. Gelukkig mag iedereen zelf weten hoe hij dat doet. Ik wil maar aangeven: de weg die ik soms aangeef is vaak niet de enige weg.
Bij antennes, met name voor HF ligt ook lang niet alles zwart-wit. Je hebt te maken met verschillende omstandigheden die een antenne sterk beïnvloeden. Verder zal een antenne op de ene band beter werken dan op een andere band. En in ons land met weinig ruimte is een antenne ook altijd een compromis, dat niet altijd optimaal is. We moeten roeien met de riemen die er zijn.