`

827. Misdaad wat de klok slaat (deel 3)

19 augustus 2012
©2012, copyright: GoHansBrinker.com

Waar ik in de misdaadprogramma's toch wel vaak een slecht gevoel bij heb is als zo'n officier/aanklager of de betrokken agenten achteraf nadat iemand veroordeeld is nog gaan vertellen wat het gevoel van de dader was bij zijn daad en wat iemand's beweegredenen zouden zijn geweest. Dat wordt ook gedaan als de jury lang over de zaak getwijfeld heeft en slechts met moeite tot een veroordeling kwam, en het gebeurt doorgaans met zo'n grote stelligheid dat je het als kijker haast wel als de waarheid zou gaan zien. En dat terwijl je natuurlijk nooit kunt weten wat iemand voelt en wat er op zo'n moment in het hoofd van zo iemand heeft gespeeld.

Ook een polygraaf (leugendetector) wordt vaak als absolute waarheid gepresenteerd, en je ziet ook wel in de programma's dat dat soms misgaat. Een polygraaf doet niets anders dan op een aantal relevante plekken de weerstand van de huid van de ondervraagde meten en een paar basale zaken als bijvoorbeeld bloeddruk, hartslag en ademhaling. Vervolgens worden er een aantal testvragen gesteld die als referentie worden gebruikt (dat zijn vragen waarop het antwoord bij iedereen bekend is). De data die bij referentievragen is gekregen, wordt vervolgens losgelaten op de data van vragen waarvan de geteste persoon met enige waarschijnlijkheid wel het antwoord weet en de ondervrager niet.

In een groot deel van de wetenschappelijke wereld wordt het gebruik van een polygraaf gezien als pseudowetenschap. Toch wordt de uitslag van een polygraafonderzoek in de programma's over politie-onderzoek in de VS alom gebruikt om bijvoorbeeld de richting van het onderzoek te bepalen. Als iemand een test met de leugendetector doorstaat wordt deze persoon doorgaans verder met rust gelaten en gaat het onderzoek verder op andere mogelijke daders. Ook worden de discutabele resultaten ervan wel in rechtszaken genoemd als zijnde ondersteunend bewijs.

Ik ben zelf overigens een groot voorstander van meer betrokkenheid van burgers en slachtoffers bij rechtszaken. Die afstand moet kleiner. Ik ben wel tegen jury- of lekenrechtspraak. Bij veel van die programma's hoor je bijvoorbeeld de politiemensen die nota bene volstrekt overtuigd zijn van iemand's veroordeelbaarheid zeggen: "Je weet bij zo'n jury nooit wat eruit komt." Dat simpele feit is natuurlijk toch wel een sterke aanwijzing voor de betrouwbaarheid van zoiets.

Het gaat er bij de rechtszaken in de programma's vooral om hoezeer men in staat is om bij de jury een bepaalde indruk te wekken of een idee te 'plaatsen' en het lijkt in de uitzendingen vaak ook primair te gaan om genoegdoening van de slachtoffers of hun overgebleven familieleden en niet zozeer om of nu de juiste persoon de doodstraf krijgt of niet. Hoezeer ik de rechten van slachtoffers hierin ook respecteer, en belangrijk vind dat ook daar voldoende recht gedaan wordt, dat je heel zeker weet dat iemand iets ook echt gedaan heeft lijkt me zeker niet een eventueel uit het oog te verliezen detail, maar eerder juist een van fundamenten van de rechtspraak.

Die waarheid lijkt in het dagelijkse bedrijf van rechtspraak in met name de VS minder overeind te blijven dan misschien wenselijk is. Wellicht komt dat omdat het aantal mensen dat direct of indirect door een misdrijf geraakt wordt gewoonlijk groter is dan de een of meerdere daders die er gewoonlijk zijn.

Hoe dan ook, dit soort programma's op tv blijven uiterst boeiend, en ook heel inspirerend om columns over te schrijven. Ik geloof dat ik voor die 8 euro per maand, het bedrag dat een tijdschrift op papier ook vaak kost het abonnement op de extra zenders er nog maar een poosje bij houd.

Categorie: informatief - plusminus 591 woorden - Alles op deze website is in principe fictie, hoewel er elementen uit de realiteit kunnen zijn verwerkt. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. De column is niet in alle gevallen heel geschikt voor jonge lezers.

Muziektip: Pi-Pa-Polderland by Ellen ten Damme (lyrics by Ilja Leonard Pfeiffer) http://tinysong.com/12rPG

Voor meer columns ga naar www.GoHansBrinker.com (als je daar tenminste al niet bent :-) )
De columns per mail ontvangen? Abonneer je op de mailinglijst.
Abonneren op de columns via RSS met bijv. FeedReader of iTunes^® gaat ook, via: rss.xml  
Op de iPhone kan abonneren met RSS via iTunes en op Android met de app Listen.

vorige column - volgende column - archief - home