Dagelijkse foto (klik = vergroting)     

Waar komt mijn fascinatie voor morse-telegrafie toch vandaan? In de vorige eeuw hebben veel mensen al dan niet verplicht geleerd om in morse te communiceren. Het was bijvoorbeeld verplicht gesteld bij een deel van de manschappen op de koopvaardijvloot, bij de marine, en ook voor een aantal dienstplichtigen. Voor de meeste mensen is het op het gehoor ontcijferen van morse het moeilijkst te leren, maar voor sommige anderen is dit geen probleem, maar is juist het seinen weer heel moeilijk. Hoe dan ook kost het vele maanden om te leren, maar misschien vormt dit juist ook wel onderdeel van de uitdaging...

Morse werd in die begintijd geseind met een traditionele seinsleutel, in het Engels 'straight key' genoemd. Een seinsleutel is een uiterst eenvoudig maar wel heel effectief (als het goed is) fijnmechanisch stukje gereedschap. Er zijn diverse varianten van, en net als bij bijvoorbeeld vulpennen zweert de ene persoon bij een platte knop, terwijl de ander liever een bolle knop op zijn of seinsleutel heeft. Seinsleutels gaan vele tientallen jaren mee, en duurdere seinsleutels zijn meestal voorzien van een serienummer, waarmee in veel gevallen ook de productiedatum te achterhalen is.

Rond de eeuwwisseling van 1900 experimenteerden diverse mensen zoals bijvoorbeeld Marconi met het versturen van signalen via de ether. Het gebruik van morse bleek bij dit nieuwe medium heel doeltreffend te werken. In eerste instantie werd gedacht dat de draadloze signalen niet verder zouden reiken dan tot aan de horizon. Maar door middel van experimenten over het Kanaal, en later van Europa naar de Verenigde Staten bleken de mogelijkheden heel veel verder te gaan. Al snel was duidelijk dat het hebben van radioapparatuur en een telegrafist aan boord de veiligheid van schepen dramatisch zou kunnen vergroten. Een van de eerste schepen die over deze mogelijkheid beschikte was de Titanic. Alleen werd er vanwege de gedachte dat de Titanic onzinkbaar was, pas in een erg laat stadium gebruik van gemaakt. Bij het bedrijf Kent Engineers in Engeland is voor de fatalistisch ingestelde telegrafist tegenwoordig een (volledig functionele) replica te koop van de destijds op de Titanic gebruikte seinsleutel.

De Titanic sleutelreplica van Kent Engineers (foto: Kent Engineers)
www.kent-engineers.com/titanicinfo.htm

Bij een gewone seinsleutel wordt het seinschrift gemaakt door een beweging vanuit de pols, waarbij het ellebooggewricht zoveel mogelijk in een rechte (haakse) hoek moet staan. De knop (deze lijkt op de knop zoals je aan bijvoorbeeld op ladenkasten aantreft) wordt daarbij tussen duim (onder) en wijs- en middelvinger (boven) vastgehouden. Tussen het seinen door mag de knop nooit worden losgelaten en de beweging moet ook echt vanuit de pols gemaakt worden. In talloze films is te zien hoe dit door mensen zonder enige ervaring in de morsetelegrafie roemloos wordt geprobeerd te imiteren. Het is trouwens extreem belangrijk om vanaf het allereerste begin deze beweging op de goede manier uit te voeren, omdat een eenmaal ingesleten verkeerde seingewoonte weer zeer moeilijk af te leren is. En een verkeerd aangeleerde seingewoonte kan later, bij hogere seinsnelheden tot grote problemen leiden. (wordt vervolgd)

Categorie: - bespiegeling - 471 woorden - Deze column kan deels op fictie berusten en de informatie is niet noodzakelijkerwijs volledig. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. De column is niet in alle gevallen heel geschikt voor jonge lezers.

Reageer

vorige column - volgende column - alle columns - mailinglijst