ICOM’s ID-31E is in de korte tijd dat het apparaatje op de markt is enorm populair geworden, zowel in de VS als in Nederland. Dat het apparaatje alleen 430 MHz tot haar beschikking heeft lijkt daarbij geen bezwaar. De meeste D-STAR-repeaters in Nederland zitten op 70 cm. In de VS heeft de populariteit van het apparaatje er al toe geleid dat gewerkt wordt aan een  70 cm-variant van de populaire DVAP-dongle (een complete 10 mW D-STAR hot spot voor gebruik binnenshuis), die het in zijn originele vorm alleen op 144 MHz doet.

De ID-31e is slechts 58 x 95 x 25,4 mm groot en weegt met accupack en antenne 225g (zonder die beide slechts 140g).

Wat waarschijnlijk in belangrijke mate aan de populariteit bijdraagt zijn de ingebouwde GPS-ontvangst en de relatief lage prijs (rond de 339 euro). Het apparaatje is verder net als de IC-E92D volledig waterproof (tot 30 minuten op 1m diepte). Wat je verder bij amateurapparaten niet vaak ziet is het slot voor een SD-kaart, waar bijvoorbeeld automatisch logs van (digitale) QSO’s en tracks van GPS/D-PRS (digitale APRS) op kunnen worden bijgehouden. Ook kunnen opgenomen digitale gesprekken op de kaart worden opgeslagen

De ID-31E is verder veel gemakkelijker bij het programmeren van D-STAR-repeaters dan haar voorgangers. Niet alleen kan het apparaat op een aantal plekken ter wereld met de repeaters voorgeprogrammeerd worden geleverd, hij kan als de positiegegevens van de repeaters bekend zijn ook automatisch een repeaterlijst samenstellen, bijv. voor een nieuwe locatie waar je je ongepland bevindt.

Opvallend op het apparaatje is verder de ‘manipulatorknop’ in het midden van het toetsenbordje, de D-pad. Ondanks het bescheiden formaat geeft de ID-31E gewoon 5 watt output.

©2012, John Piek (QRM! Magazine) – Medegebruik (in ongewijzigde vorm) van dit artikel is toegestaan mits als bronvermelding een link naar www.QRM-magazine.nl geplaatst wordt.

German amateur radio organization DARC reports on its website a number of novelties found on the HAM RADIO ham fair last week in Friedrichshafen. Most remarkable is the comment on the new Yaesu FT-1D. According to this the new digital Yaesu handy would once again be compatible with Apco P25.

According to our information it is not very probable that this is the case. Reason for the confusion and the lack of info for this might be sensitivities that exist between the different brands acting upon the DV ham market. As the Yaesu FT-1D was first introduced, a year ago at the Tokyo Ham Fair it indeed deemed most likely to be a device according to P25 specifications.

Parent Company of Yaesu, Vertex had it’s divorce from Motorola on January 1st 2012, and that was the exact date Yaesu announced that the new FT-1D is a device that in a first version would be FDMA, so no time slots involved. Later on, a seperate variant of the standard will be introduced, which works with TDMA, i.e. working with two or more time slots.

Speculation was growing then that this was going to be DMR, which is primarily associated with Motorola. Many people associate both DMR and Apco P25 with Motorola. In reality this involves open systems. DMR is standardized under the European ETSI flag, and in the case of Apco P25 the standard was established the auspices of the U.S. government organization APCO (Associatoin of Public Safety Communications Officials-International). In the first years of P25 Motorola was a sole suplier, so everyone thought it was a Motorola system. For DMR, the situation is somewhat similar.

The TDMA variant of DMR hence with the time slots, is indeed frequently hung on as a Motorola system, but there are several other brands producing and selling this equipment including f.i. Hytera.

The time slot-less variant, however, is in particular an ICOM supported system. This system is usually indicated as dPMR, although according to ETSI the system is referred to as “DMR Tier I”. dPMR is also used for the digital version of the popular European PMR446-handies as dPMR446, but it is also for sale with much broader specifications in a regular digital mobile radio version. In particular for the U.S. market next to that there is the NXDN standard, that Kenwood markets as Nexedge, which is marketed by Icom as IDAS. This standard is quite similar to the ETSI dPMR variant, but is not entirely compatible. However, some devices deliverd by ICOM as IDAS can also be delivered according to the European ETSI-rules.

Both dPMR as Apco P25 operate in FDMA, just like this first generation “FT-1D-family”. However ist is not very probable that the FT-1D is based upon a variant of P25, one might wonder how probable an  FT-1D according to the (mostly supported by ICOM) dPMR-rules would be. In the introduction of this new standard Yaesu was indeed particularly harsh about ICOM’s D-STAR system…

©2012, John Piek (QRM! Magazine) – Re-use of this article (unmodified) is permitted under condition that it is attributed bij a link to the original website being www.QRM-magazine.nl

De DARC meldt op haar website een aantal nieuwe zaken, aangetroffen op de HAM RADIO in Friedrichshafen. We hebben hier in een ander artikel al aandacht aan besteed. Meest opmerkelijk is echter het bericht over de nieuwe FT-1D van Yaesu. Deze zou volgens het bericht nu weer volledig compatibel zijn met het systeem dat de Amerikaanse hulpverleningsdiensten gebruiken Apco P25.

Volgens onze informatie is dat toch echt niet het geval. Reden van de verwarring en ook van de gebrekkige info hiervan kan liggen in gevoeligheden die er tussen de merken soms liggen wat dit betreft. Toen Yaesu de FT-1D voor het eerst introduceerde, nu een jaar geleden op de Tokyo Ham Fair leek het inderdaad meest waarschijnlijk om een P25-apparaat te gaan. Yaesu was toen via het moederbedrijf nog onderdeel van telecom-concern Motorola.

Moederbedrijf van Yaesu, Vertex maakte zich op 1 januari echter weer los van Motorola, en dat was het moment waarop ook bekendgemaakt werd dat het om een apparaat zou gaan dat in de eerste variant met FDMA zou werken, dus zonder tijdslots. Later zou dan ook een variant van de norm geïntroduceerd worden die met wel TDMA werkt, dus met twee of meer slots.

Speculatie was vervolgens steeds dat het hier om DMR zou gaan, het systeem dat als belangrijkste leverancier door Motorola gebracht wordt. Veel mensen associëren zowel DMR als Apco P25 met Motorola. In werkelijkheid gaat het hierbij om open systemen die in het geval van DMR onder de Europese ETSI-vlag genormeerd is, en in het geval van Apco P25 onder auspiciën van de Amerikaanse overheidsorganisatie APCO tot stand is gekomen. In de eerste jaren was Motorola de enige die P25 bracht, zodat iedereen dacht dat het een Motorola-systeem was. Voor DMR is de situatie enigszins vergelijkbaar.

De TDMA-variant van DMR, die dus met tijdslots, is inderdaad een veelvuldig aan Motorola gehangen systeem, dat echter ook door diverse andere merken, waaronder Hytera op de markt wordt gebracht.

De tijdslotloze variant echter, is met name een door ICOM ondersteund systeem. Dit systeem wordt meestal met dPMR aangeduid, hoewel ETSI het normeert als “DMR Tier I”. dPMR wordt gebruikt voor de digitale dMR446-portofoons, onder de naam dPMR446, maar het is ook te koop met veel ruimere specificaties in een reguliere mobilofoon-variant. Met name voor de VS-markt is er verder ook NXDN, dat door Kenwood als Nexedge wordt geleverd en door Icom als IDAS. Deze norm lijkt sterk op de ETSI-variant, maar is niet geheel compatible. Wel maakt ICOM enkele apparaten die zowel voor IDAS als voor (Europese) ETSI-compatible dPMR geleverd kunnen worden.

Zowel dPMR als Apco P25 werken net als deze eerste generatie “FT-1D-familie” volgens FDMA. Hoewel het er alle schijn van heeft dat de FT-1D niet volgens Apco P25 werkt, zou je je kunnen afvragen of het dan wel dPMR is. Yaesu heeft immers juist bij de introductie van dit systeem bijzonder hard tegen de ICOM/D-STAR-schenen getrapt…

©2012, John Piek (QRM! Magazine) – Medegebruik (in ongewijzigde vorm) van dit artikel is toegestaan mits als bronvermelding een link naar www.QRM-magazine.nl geplaatst wordt.

Het initiatief is ook op andere sites al aan de orde gekomen, hij is voor D-STAR-gebruikers toch zeer aanbevelenswaardig om eens te bekijken: de cursus D-STAR van John Davis, WB4QDX die diep ingaat op het gebruik van D-STAR-apparatuur. Zeker de beginners op D-STAR-gebied zullen er veel nieuws horen.

De D-STAR-rage is nog zeker niet voorbij, ook niet met de komst van andere digitale modulatiesoorten. SSB betekende immers ook niet het einde van FM. De komst van niet eerder door amateurs gebruikte digitale voice-systemen als Tetra en DMR betekent dat er meer mogelijkheden zijn voor amateurs om met digitale spraak via de amateurband te experimenteren. Het experiment is zoals dat heet een belangrijke doelstelling van de amateurdienst.

Zowel voor amateursysteem D-STAR als bij de voor profesionals ontworpen systemen geldt dat ze zowel voor- als nadelen hebben. De professionele varianten zijn gewoonlijk vanuit een totaal andere filosofie ontworpen dan voor amateurgebruik handig is. Met name DMR en Tetra bevatten veel aspecten die je bijvoorbeeld bij GSM ook ziet. Het lijkt daarom, hoe mooi en welkom de recent bijgekomen systemen ook zijn, dat het de voor amateurs ontworpen systemen zijn die in een amateuromgeving toch ook het meest praktisch functioneren. Om die reden zullen we ook op D-STAR-gebied in de komende jaren ongetwijfeld nog de nodige nieuwe ontwikkelingen zien plaatsvinden.

Deel 1

[blip.tv http://blip.tv/play/AYL4t3gC?p=1 width=”480″ height=”300″]

Deel 2

[blip.tv http://blip.tv/play/AYL4uhgC?p=1 width=”480″ height=”300″]

Deel 3

[blip.tv http://blip.tv/play/AYL4vQ4C?p=1 width=”480″ height=”300″]

Vanuit de locaties Amersfoort-Noord en Bunschoten zal tussen 28 juni en 25 juli een speciale call sign in de lucht zijn: PH21BHR. Het getal en de suffix verwijzen naar de Rohde & Schwarz/PMRS BHR21 Tetra-portofoons die in Amersfoort, Hilversum en nog een aantal plaatsen daarbuiten in gebruik zijn.

Het gebruik zal zich niet beperken tot alleen Tetra-frequenties. Het is juist de bedoeling om iets meer bekendheid aan Tetra te geven, omdat gebleken is dat het regelmatig voorkomt dat mensen vragen hebben over deze voor amateurs nieuwe digitale modulatiesoort.

De call wordt in de meeste gevallen gebruikt door PD0RAF en PA0ETE, maar er zullen daarnaast waarschijnlijk diverse andere operators zijn. De roepnaam geldt zowel voor Amersfoort-Noord als voor het clubhonk van PI4AMF in Bunschoten.

Medegebruik van deze tekst is toegestaan.

[youtube http://www.youtube.com/watch?v=yJsowXew7IA]

Met dank aan PE9PE

Dankzij een project met goedkope surplus-portofoons zijn in Midden-Nederland inmiddels zo’n kleine vijftig amateurs QRV met de (kun je zeggen) digitale modulatiesoort Tetra. Veel mensen zullen zich afvragen wat Tetra precies inhoudt. Tetra is het bekendst door C2000, maar er zijn meer partijen die met Tetra werken, bijvoorbeeld het bedrijf Entropia, dat in een deel van Nederland en in België een netwerk heeft dat ook met Tetra werkt. C2000 (en in België ASTRID) is dus wel Tetra, maar Tetra is zeker niet alleen C2000. Wel kunnen de door de amateurs gebruikte apparaten in principe ook voor Entropia gebruikt worden, en na voorzien te zijn van de juiste encryptie-software ook voor C2000.

Bijzonder aan Tetra is dat het met TDMA werkt, in plaats van zoals bijna altijd bij amateurverkeer met FDMA. Dat wil zeggen dat de verbinding gebruik maakt van vier tijdslots.  Een kanaal van 25 kHz wordt hiermee in tijd verdeeld over vier communicatiekanalen. Verbindingen bij Tetra-DMO, zoals de amateurs dat gebruiken lijkt een verbinding simplex te zijn, maar een doorgang is wel degelijk duplex als merk je dat niet. Bewijs dat het duplex is, blijkt als je de emergency-knop op het Tetra-apparaat gebruikt: de doorgang van de amateur die op dat moment aan het woord is, wordt dan direct afgebroken, en het station dat de knop heeft ingedrukt staat vervolgens op zenden. Bijzonder ook is dat er repeaters voor Tetra-DMO mogelijk zijn, die gebruik maken van dezelfde frequentie voor zenden en ontvangen. Er is bijgevolg ook geen duur duplex-filter mogelijk. Overigens werkt ook DMR met TDMA, net als GSM. Bij de eerste gaat het om twee tijdslots binnen een 12,5 kHz kanaal, en bij de tweede om acht tijdslots binnen een kanaal van ongeveer 200 kHz.

Afgelopen najaar zond PI4AA een interview uit over het gebruik door amateurs van Tetra, dat hier te beluisteren is: klik.

Binnenkort meer over Tetra en over andere digitale manieren om als amateur in de lucht te komen

Heb je zelf een Tetra-apparaat, en wil je meedoen met de amateurs die in Midden-Nederland QRV zijn, dan moet je de apparatuur voorzien van de instellingen op deze pagina: http://tetra.shorties.nl

Heel binnenkort QRV is een stream met het Tetra-verkeer rondom Amersfoort. Die zal op deze URL te beluisteren zijn: http://onlinereceivers.net/TetraMon.php

Op onderstaande YouTube-kanalen zijn diverse opnamen van (onder andere) Tetra-verbindingen en experimenten te zien.

http://www.youtube.com/tetrahamsnl

http://www.youtube.com/PA0ETE

De eerste DMR-repeater in Nederland is een feit! Het betreft een lokale repeater (DMR en D-STAR concurreren om dezelfde frequenties op 70cm) en het relais komt te staan in Zwolle op 438,1625 (uit) en 430,5625 (in) met als roepnaam PI1ZWL.

Voor DMR, dat door Motorola onder de merknaam MotoTRBO wordt verkocht bestaan net als voor D-STAR internationale reflectors. QRM! schreef hier al eerder over. Het ligt in de verwachting dat in de nabije toekomst de reflectorsystemen voor D-STAR en andere digitale modulatiesoorten als DMR, Tetra en Apco P25 aan elkaar zullen kunnen linken of misschien wel in één reflectorsysteem zullen opgaan. Verbindingen van het ene naar het andere digital voice-platform worden dan mogelijk.

Wij van QRM! willen de initiatiefnemer Marcel (wiens call ik even kwijt ben, maar het is opnieuw een N-amateur die bij een digitale repeater een essentiële rol speelt) van harte feliciteren met zijn initiatief, en uiteraard een snel succes wensen met de opbouw van het relais.

Marcel heeft toegezegd ons van de vorderingen op de hoogte te houden via het onderwerp hierover zendamateur.com

Zie eventueel:

http://zendamateur.com/viewtopic.php?f=22&t=8934&start=45

DMR is een professionele open standaard voor digitale spraak, die sinds ruim een jaar ook bij amateurs populair is, met name bij amateurs in Duitsland en in de VS. Ook de nieuwe Yaesu-standaard, die door de FT-1D portofoon gebruikt wordt, is op DMR gebaseerd (in feite gaat het daarbij om twee standaarden: eentje zonder tijdslots, en een alleen nog aangekondigde variant met tijdslots). DMR maakt gebruik van de AMBE3000-chip* als spraakvocoder. TDMA en FDMA zijn geen namen voor ingrediënten van een populaire party-drug, maar staat voor de manier waarop de apparaten het frequentiespectrum over hun communicatiekanalen verdelen. FDMA werkt daarbij zonder tijdslots, en TDMA met tijdslots.

FDMA

DMR is er in meerdere varianten. De eerste variant (DMR Tier I) is onder andere bedoeld als aanvulling op de bekende licentievrije PMR446-portofoons. Er zijn een aantal kanalen gereserveerd nabij de licentievrije analoge kanalen op 446 MHz, waar portofoons die volgens deze norm werken zonder dat er een vergunning voor nodig is, gebruik van mogen maken. Deze apparaten worden aangeduid met dPMR446. Ze werken met FDMA, d.w.z. net als bijvoorbeeld D-STAR zonder tijdslots. ICOM biedt in Nederland portofoons aan voor deze standaard.

dPMR Mode 1 is in feite niet veel anders dan dPMR446, maar dan op een frequentie waarvoor een vergunning vereist is. Hierdoor kan bijvoorbeeld ook het zendvermogen groter zijn dan de 0,5W bij dPMR446. Het gaat bij dPMR en dPMR446 alleen om simplex-verbindingen, dus zonder repeaters en infrastructuur, maar wel met digitale datamogelijkheden, bijvoorbeeld in de vorm van korte tekstberichtjes.

dPMR Mode 2 verschilt van dPMR Mode 1 doordat hier repeaters en infrastructuur mogelijk zijn. Het is waarschijnlijk deze variant waarop de eerste versie van de nieuwe Yaesu digitale amateurstandaard op gebaseerd is. Ook dit systeem werkt zonder tijdslots.

Met een dPMR Mode 3-systeem kunnen trunking communicatiesystemen worden opgebouwd met meerdere kanalen en meerdere antenne-opstelpunten. Hiermee kan een geoptimaliseerd gebruik van het spectrum worden verwezenlijk. Ook dit systeem werkt zonder tijdslots.

dPMR lijkt overigens sterk op het door Icom en Kenwood gezamenlijk ontwikkelde NXDN. NXDN is echter speciaal voor de Amerikaanse markt gemaakt en valt niet onder de ETSI-norm, waaronder dPMR wel gespecifeerd is. Volgens Wikipedia maakt Icom in tegenstelling tot Kenwood dual mode-apparatuur, d.w.z. dat gekozen kan worden om ofwel aan de NXDN-specificatie te voldoen, of aan de (Europese) ETSI-specificatie voor dPMR

TDMA

De tweede variant na DMR Tier I/dPMR is  DMR Tier II. Dit is ook een professionele variant waarvoor in de mobilofoonfrequenties een vergunning nodig is. De apparaten hebben boven analoge apparatuur het voordeel dat ze veel minder bandbreedte nodig hebben. In een 12,5 kHz-kanaal passen via TDMA (met twee tijdslots) simultaan twee gesprekken. Verder zijn ook met het systeem datadiensten mogelijk, zoals ook D-STAR een digitaal kanaal naast spraak heeft. Toepassingen hiervan zijn bijvoorbeeld GPS-gegevens meesturen of SMS-achtige berichten, maar je kunt dit digitale deel als amateur voor veel meer dingen gebruiken. Er zijn verschillende fabrikanten die dit soort apparaten maken, en er zijn werkfrequenties mogelijk tussen 69 en 960 MHz. Volgens de norm zijn er dus apparaten mogelijk voor de 4m-, 2m, en 70 cm-amateurbanden.

De derde variant is DMR Tier III. Het verschil met type II is dat dit een trunking-systeem betreft. De experts onder ons zullen bij het volgende vermoedelijk hun tenen krullen, maar DMR Tier II is in zekere zin wat bij Tetra DMO is, en Tier III is dan TMO. De vergelijking gaat vooral mank omdat er bij DMR veel meer aandacht is voor de ‘directe’ variant dan bij Tetra het geval is. Bij DMR Tier III zijn geavanceerde op IPv4 en IPv6 gebaseerde datatechnieken mogelijk.

Een moderne DMR/MotoTRBO-portofoon, de SL4000
van Motorola. Dit is een apparaat met 2W output.

Amateurs gebruiken meestal DMR Tier II. Hier zijn repeaters voor te koop, en net als bij D-STAR worden de repeaters via een IP-netwerk aan elkaar gekoppeld. Momenteel zijn er dit soort koppelingen tussen Duitsland en de VS waar je ook via internet op mee kunt luisteren. Een zo’n link is hier te vinden op RadioReference.com: www.radioreference.com/apps/audio/?feedId=10347. Om te luisteren moet je op deze internetpagina in de horizontale balk aan de linkerzijde op het kleine luidsprekertje klikken waarna er als het goed is een popup met een player verschijnt die vanzelf opstart.

Er zijn verschillende merken die DMR-apparatuur maken, die niet altijd even compatibel werken. Amateurs gebruiken doorgaans ofwel DMR-apparatuur van het merk Hytera, of apparatuur die Motorola onder het MotoTRBO-label op de markt brengt. Andere merken met DMR zijn professionele modellen van Vertex/Yaesu, Tait Communications, Simoco, Radio Activity Solutions, Radiodata en Harris Momentum.

DMR-apparatuur is niet compatible met D-STAR, Apco P25, of Tetra. Geen van deze systemen zijn onderling uitwisselbaar. Wel werkt een Duitse groep amateurs aan een reflectorsysteem dat nu al voor D-STAR operationeel is, waarmee het op termijn mogelijk moet worden om repeaters voor al deze systemen aan elkaar te linken. In tegenstelling tot Tetra waar dit nooit kan, beschikken veel DMR-apparaten over de mogelijkheid om ze ook voor FM te gebruiken. Vrijwel alle apparaten voor Apco P25 kunnen dit ook, en uiteraard geldt dit ook voor de voor amateurgebruik ontworpen D-STAR-apparatuur.

*De AMBE-3000 vocoder is een verbeterde versie van de AMBE2000-chip zoals die bij D-STAR in gebruik is. De meeste digitale standaarden gebruiken deze AMBE3000, o.a. NXDN (door Kenwood op de markt gebracht als Nexedge, en door Icom als IDAS), en ook door de 2e fase van Apco P25, het systeem dat de Amerikaanse overheidsdiensten gaan gebruiken.  De AMBE vocoders van het bedrijf DVSI staan bij sommige amateurs in een kwade reuk omdat ze geen open standaard zijn. Ze zijn inderdaad erg afgeschermd. Tetra is een van de weinige standaarden met een andere Vocoder, in dit geval de ACELP van VoiceAge. Hier rust wel een patent op, maar de norm is veel opener dan bij AMBE, mede omdat hij door studenten van een Canadese universiteit ontwikkeld is. Een demo met de vocoder van VoiceAge is bijvoorbeeld hier te downloaden: http://www.voiceage.com/acelp_eval.php

©2012, John Piek (QRM! Magazine) – Medegebruik (in ongewijzigde vorm) van dit artikel is toegestaan mits als bronvermelding een link naar www.QRM-magazine.nl geplaatst wordt.

Yaesu heeft onlangs de details bekendgemaakt van haar nieuwe digitale ‘handy’ de FT-1D. De porto die door velen wordt aangekondigd als werkend met het digitale systeem van de Amerikaanse overheidsdiensten Apco P25, blijkt zoals eigenlijk al verwacht werd te werken met een variant van DMR, met enige aanpassingen hetzelfde systeem als waar de digitale PMR446-portofoons (dPMR446) mee werken, d.w.z. C4FM FDMA (C4FM – 4-level FSK Modulation, FDMA – Frequency Division Multiple Access). Deze eerste generatie van het systeem werkt nog niet met tijdslots. Yaesu heeft aangekondigd nog wel met een variant te komen die wel met tijdslots werkt. Overigens is professionele DMR-apparatuur sinds ruim een jaar steeds populairder aan het worden onder amateurs in met name Duitsland en in de VS. Het gaat dan met name om apparaten die Motorola onder de titel MotoTRBO op de markt brengt, en om DMR-apparaten van Hytera, die op een paar details na compatibel met elkaar zijn. Voor DMR is ook al een reflectorsysteem in gebruik, inclusief verbdingen tussen Europa en de VS, vergelijkbaar met het D-STAR-systeem (uiteindelijk zullen met de nieuwe DCS-reflectors ook DMR, D-STAR, Tetra en P25 aan elkaar gelinkt kunnen worden).

Dingen die opvallen aan de FT-1D zijn de hoge (slow)datasnelheid (niet 4,8 kbps zoals bij D-STAR, maar 9,6 kbps, de mogelijkheid om binnen het amateurverkeer SMS te versturen, een bescheiden ingebouwde camera waarvan de beelden verzonden kunnen worden, ingebouwde GPS met logger, en de mogelijkheid van het gebruik van SD-geheugenkaarten. Verder zit er een breedbandige ontvanger in het apparaatje, inclusief in de porto ingebouwde ferriet-antenne voor de lage banden, en verder zit er een trilleralarm in t.b.v. de pagerfunctie.

Op de site van Yaesu UK zijn alle details van de nieuwe digitale porto te vinden.

http://www.yaesu.co.uk/product_info.php?cPath=179_217&products_id=1245

©2012, QRM! Magazine – Medegebruik van dit artikel is toegestaan mits als bronvermelding een link naar www.QRM-magazine.nl geplaatst wordt.