735. Deel 4: Reclame wordt minder irritant - en geniepiger

2 september 2010
©2010, copyright: GoHansBrinker.com

Een keurige mevrouw in een filmpje op een website doet de volgende bekentenis: "Ik had vaak last van een opgezwollen buik, en dat ging dan gepaard met misselijkheid. Maar op een gegeven moment toen kreeg ik het ook benauwd. En op het moment dat ik het ook benauwd kreeg dacht ik van "Hé, dit zit toch niet zo lekker". Maar ik ging me pas echt zorgen maken toen er hartkloppingen bij kwamen. Toen dacht ik van "Hé, nu moet ik even naar de dokter gaan. Nu wil ik weten wat er aan de hand is." Maar ja toen ik eenmaal bij de dokter was, toen kon ze niet iets vinden, en toen kwam ik in de molen van onderzoeken terecht en toen bleek dat ik het roomheld-syndroom heb. Nou ja, ik hou mijn winden altijd op want het is voor mij geen optie om in gezelschap een wind te laten. Ik bedoel, ik zou de mensen echt niet meer onder ogen durven komen... Ik had alleen nooit gedacht dat ik van zoiets simpels als gasvorming zoveel last zou kunnen hebben. Ik weet nu in ieder geval wat het is en ik ben ook blij dat er wat aan te doen is."

Het gaat hier om de transcriptie van een andere uiting van een onsympathieke vorm van guerrillamarketing. Deze vorm bestaat doordat in Nederland rechtstreekse reclame voor medicijnen die alleen door arts mogen worden voorgeschreven niet is toegestaan. En dus zie je dat de farmaceutische industrie dit verbod ontduikt door niet te adverteren voor het medicijnproduct zelf, maar door met reclame voor het ziektebeeld klanten te winnen die anders misschien wel helemaal niet op het idee gekomen waren dat ze iets mankeerde.

De werkwijze die tegenwoordig vaak symptoomreclame wordt genoemd, gaat natuurlijk alleen op voor medicijnen waar één fabrikant het patent heeft op het enige, of op het meest voorgeschreven middel voor het betreffende ziektebeeld. Voorbeelden daarvan zijn onder andere reclames voor erectieproblemen, voor het restless leg syndrome en natuurlijk de reclames over schimmelnagels die lange tijd niet van het scherm te branden waren.

Het tv-programma TROS Radar zette ooit om de praktijk van de symptoomreclame aan de kaak te stellen een eigen niet bestaand medicijn in de markt. Antoinette Hertsenberg vertelde daar onlangs in het programma Argos van de VPRO het volgende over: "De campagne tegen de winderheid is wat symptoomreclame wordt genoemd. Fabrikanten mogen geen reclame maken voor hun geneesmiddelen, maar wel voor de kwaal zelf. En dus proberen ze de mensen een kwaal aan te praten. Of dat nou gaat over rusteloze benen of over plastest.nl. "Heeft u ook wel eens last om uw plas op te houden?" Dan ga je naar een website en dan heb je vier vragen, en als je op één van de vier 'ja' zegt, bijvoorbeeld 'Moet je 's nachts wel eens je bed uit om te plassen' - dat moet ik ook wel eens - dan krijg je al het advies om naar de dokter te gaan. En eigenlijk wordt het advies van de medicijnen dan ook al zo'n beetje meegegeven."

"Wij wilden duidelijk maken hoe dat werkt. We hebben toen een ziekte uitgevonden, winderigheid, en we zijn ook echt naar het NIPO geweest. Die hebben Nederland geënquêteerd. Nou het bleek echt verschrikkelijk. Ik geloof dat een kwart van de Nederlanders had er last van. Maar NIPO was ook wel zéér bereid om een beetje mee te gaan in de onderzoeksdoelstelling. Die snapten terwijl ze niet wisten dat het om een fake-opdracht ging heel goed wat we wilden. De verborgen camera legde vast dat NIPO prachtig zat mee te fantaseren over hoe erg de uitslagen wel niet zouden worden."

"De organisaties die Radar hiermee onder andere beet had, en die moeiteloos hun medewerking verleenden waren de farmaceutische industrie, natuurlijk NIPO, en verder de artsen en de apothekers die allemaal die posters voor het ziektebeeld ophingen. En er was een persbericht dat heel veel programma's overnamen. Nieuwsprogramma's zijn erin gevlogen, want ja, NIPO staat toch voor een soort van degelijkheid. En dus denkt iedereen "dat is serieus dus daar besteden we aandacht aan". Daarmee kun je zien hoe makkelijk het is om, want we hadden er helemaal niet zoveel geld voor, om met een beetje geld een hele hype te creëren rond een ziekte die dus helemaal niet bestaat. We hadden ook een hele mooie website gemaakt met allemaal van dit soort (filmpjes van) getuigenissen."

Symptoomreclame is uiteraard een kwalijke zaak, omdat hiermee door kapitaalkrachtige bedrijven het verbod op de medicijnreclame wordt ontdoken. Het middel tegen schimmelnagels dat zo gepromoot wordt, staat daarnaast volgens de Nederlandse Wikipedia in de top tien van geneesmiddelen die de meeste bijwerkingen hebben, en in een patiëntenbrief van het Nederlands Huisartsen Genootschap, NHG (versie april 2008) wordt het gebruik van antischimmelmiddelen zoveel mogelijk ontraden, ook al omdat iedere medische grond voor behandeling ontbreekt.

De website over de nepkwaal is overigens nog steeds te vinden op http://hetluchtop.nl/ (de voorbeeldfilmpjes zijn schitterend!)

Zie ter vergelijking ook de site http://www.plastest.nl/, die wel degelijk voor een echt medicijnproduct gemaakt is.

Patiëntenbrief NHG: (hier te bekijken)

wordt vervolgd

Bronvermelding: VPRO's Argos, TROS Radar, Wikipedia (NL), diverse bronnen op internet

Categorie: opinie - plusminus 806 woorden - Deze column kan deels op fictie berusten en de informatie is niet noodzakelijkerwijs volledig. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. De column is niet in alle gevallen heel geschikt voor jonge lezers.