Dagelijkse foto (klik = vergroting)     

In het vorige geluidsfragment was het rustig, en daardoor overzichtelijk. Stel nu eens dat het morsesignaal dat je wilt horen tussen allemaal andere stations zit? Of in een pile-up. Bij een pile-up verschijnt een meestal zacht signaal op de band van een zendamateur op een bijzondere geografische plek. Door de speciale roepnaam van dat station wil iedereen een verbinding met zo iemand maken, vanwege de QSL-kaart en de punten die dat eventueel oplevert. Vaak zijn dit soort stations ook maar een beperkte periode in de lucht. Gevolg is dat iedereen door elkaar heen roept, vaak zonder nog te luisteren. Soms weten mensen niet eens naar welk bijzonder station ze roepen, of dat een verbinding überhaupt mogelijk is. En wat, als er dan ook nog eens storing optreedt? Toch is het voor een geoefend iemand heel goed mogelijk om je op een van die toontjes in te stellen en die eruit te pikken en op te schrijven. Dat is het fantastische van het menselijk oor. Overigens heb ik het vaak nog veel drukker gehoord dan in dit fragment van gisteravond op tachtig meterband te horen is.

De keyer
  
Waar komt mijn fascinatie voor morse-telegrafie toch vandaan? In de vorige eeuw hebben veel mensen al dan niet verplicht geleerd om in morse te communiceren. Het was bijvoorbeeld verplicht gesteld bij een deel van de manschappen op de koopvaardijvloot, bij de marine, en ook voor een aantal dienstplichtigen. Voor de meeste mensen is het op het gehoor ontcijferen van morse het moeilijkst te leren, maar voor sommige anderen is dit geen probleem, maar is juist het seinen weer heel moeilijk. Hoe dan ook kost het vele maanden om te leren, maar misschien vormt dit juist ook wel onderdeel van de uitdaging...

Behalve een paddle heb je om een keyer (spreek uit kie-jer) te gebruiken ook elektronica nodig. In vroeger dagen had ik daar zelf twee oplossingen voor. Een van de zendontvangers die ik toen gebruikte, had ingebouwde keyer-elektronica. Dat was makkelijk. Geen extra kastje, en bediening vanaf de voorkant van het apparaat. Een nadeel is dat die keyer alleen voor dit apparaat zelf te gebruiken is. Voordat ik dit apparaat had, heb ik zelf ook al eens een elektronische keyer gebouwd, die ik dus ook nu nog steeds heb. Toen ik onlangs eens op internet keek, bleek het ding, een ontwerp van de Amerikaanse zendamateur WB4VVF, een ware classic te zijn. Regelmatig kwam de schakeling ter sprake als de basis waarop veel van de huidige keyer-ontwerpen zijn geënt.

Tegenwoordig bestaat zo'n apparaatje uit tussen de één en drie chipjes. Ik geloof dat er in die van mij wel tien of veertien zitten. Het was ooit een van mijn eerste zelfbouwprojecten die ik in een kast bouwde, en die na de bouw ook nog dicht kon. Klein nadeel was dat de behuizing van zeer sterk staal gemaakt was. Een vergissing die ik daarna nooit meer gemaakt heb. Hierdoor zitten sommige van de gaten - en dus ook de knoppen - op ietwat onhandige plekken (uitgeschoten met de priem, en om de beschadiging te maskeren dus maar een halve centimeter opgeschoven). En ik heb me ook nog een paar keer gewoon vergist, waardoor er aan de achterkant enkele gaten zitten die helemaal nergens voor dienen. De bovenkant van de behuizing is door mijzelf geverfd met hoogglans plastic lak, die er nog opmerkelijk goed uitziet. Die lak had ik destijds overgehouden van een plastic motorfietsmodel dat ik eens in elkaar gezet had.

Ik was erg benieuwd of het ding dus nog zou werken, maar wat mij een beetje zorgen baarde was het miniatuur print-transformatortje aan de binnenkant, waar het lichtnetsnoer direct op was gesoldeerd, ongeïsoleerd en ongezekerd. En dat dan gemonteerd in een aan de binnenzijde blanke metalen behuizing. Dit was zonder meer strijdig met mijn latere inzichten op dat gebied. Toen ik ontwikkelaar van elektronica was hebben we nog wel eens bezoek gehad van de Economische Controledienst, die toezicht hield op hoe wij ons aan de eisen hielden. We deden het toen al niet onaardig, maar zijn er in het bedrijf vervolgens nog wel beter op gaan letten en een dergelijk transformatortje, op deze manier, dat zou in die tijd heel zeker nooit gekund hebben. Maar goed, een klein extern lichtnetadaptertje dat ik nog had, houdt natuurlijk alle hoge spanning ver van het apparaat verwijderd en die bood dus de oplossing. (wordt vervolgd)

Categorie: - bespiegeling - plusminus 543 woorden - Deze column kan deels op fictie berusten en de informatie is niet noodzakelijkerwijs volledig. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. De column is niet in alle gevallen heel geschikt voor jonge lezers.

Reageer

vorige column - volgende column - alle columns - mailinglijst