Tristan da Cunha is eigenlijk geen apart land. Het is aan de andere kant wel een onafhankelijk gebiedsdeel met bijvoorbeeld een eigen administrateur. Deze administrateur is weer een afgevaardigde van de gouverneur van het eiland St. Helena, dat behoort tot de overzeese gebiedsdelen van het Verenigd Koninkrijk. Verder wil ik eigenlijk ook het eilandgevoel, zoals Boudewijn Büch dat bijvoorbeeld aan de man bracht, bij deze verhalen een beetje proberen te mijden. Maar toch wil ik aandacht besteden aan het bijzondere eilandgroepje waarmee Tristan da Cunha een bestuurlijke eenheid vormt.

De eilanden spreken vooral tot de verbeelding omdat Tristan da Cunha het meest afgelegen bewoonde gebied ter wereld is. Op het eiland zelf (op een Zuid-Afrikaans weerstation in dezelfde eilandgroep na zijn ze verder allemaal onbewoond), wonen 272 mensen met de Britse nationaliteit. Vrijwel iedereen is er familie van elkaar. Er zijn maar zeven families, en er komen dus ook slechts zeven achternamen op het eiland voor.

Tristan da Cunha ligt ten noorden van Antarctica en het dichtstbijzijnde bewoonde eiland is St. Helena op 2173 km afstand. Napoleon Bonaparte zat ooit op St. Helena gevangen en Tristan da Cunha valt sinds 1938 onder het bestuur van de gouverneur van dat eiland. Tristan ligt verder op 2810 km afstand van Kaapstad in Zuid-Afrika (dat is ongeveer anderhalf keer zo ver als van hier naar Zuid-Italië) en 3360 km vanaf Rio de Janeiro. Verder ligt het ruim 4100 km van de Falklands en 9600 km van het moederland Engeland. Vliegtuigen kunnen op Tristan da Cunha niet landen omdat het er te rotsachtig is om tegen redelijke kosten een landingsbaan aan te leggen, en het is te ver van de bewoonde wereld om er met een helikopter te komen. Kaapstad is ongeveer zes dagen varen met de boot die het eiland op onregelmatige tijden, maar volgens een vast schema, aandoet. Deze lijndienst is samen met de boot vanaf St. Helena die, voorzover ik het heb kunnen vinden, niet volgens een dienstregeling vaart, de enige reguliere manier om het eiland te bereiken.

Regeringsgebouw in Edinburgh of the Seven Seas

De afgelegen plek en het lage inwonertal leidt tot naar onze maatstaven bizarre ongemakken. Zo bestaat op het eiland niet de mogelijkheid om enig televisiestation te ontvangen. De programma's die de mensen kijken worden op videoband of DVD per post naar het eiland gestuurd, en die zijn zodoende vaak drie maanden oud. Het eiland heeft één politieagent, die die functie overigens in zijn vrije tijd uitoefent.

Het eiland van vulkanische oorsprong (eigenlijk is het een klein groepje eilanden waarvan het verst gelegen bijna 400 km van het bewoonde eiland zelf ligt), werd in 1506 ontdekt door de Portugese zeeman Tristão da Cunha. Deze ging er echter niet aan land. Dat is sowieso heel moeilijk, en nog regelmatig lukken er pogingen door potentiële bezoekers van de eilanden om aan land te komen niet. De eerste permanente bewoner was in 1810 ene Jonathan Lambert uit Massachusetts in de VS. Hij riep de eilanden uit tot zijn eigendom en gaf ze de naam the Islands of Refreshment. Hij overleed echter al in 1812 bij een bootongeluk, waarmee een einde kwam aan zijn bewind. De Verenigde Staten hebben Tristan tijdens de oorlog van 1812 gebruikt als uitvalsbasis, maar het is ze niet gelukt om Tristan te koloniseren, omdat het eiland zo ontoegankelijk is.

In 1815 werd het door de Britten geannexeerd, omdat het verhaal ging dat de Fransen vanuit de eilandengroep een poging zouden ondernemen om Napoleon van St. Helena te bevrijden. De eilanden werden door de Britten in eerste instantie vanuit de Kaapkolonie in Zuid-Afrika bestuurd. In het begin werd het eiland bewoond door alleen een legergarnizoen, maar gaandeweg kwam er ook een kleine burgerbevolking. Verder was er enige industrie in de vorm van walvisvaarders die het eiland als uitvalsbasis gebruikten. De eilanden werden echter minder interessant na de komst van de stoomschepen, waardoor ze niet meer als tussenstop tussen Europa en het verre oosten nodig waren.

De belangrijkste bron van inkomsten voor het eiland nu zijn de eigen postzegels die het uitbrengt. De meeste bewoners werken zowel voor de overheid als voor zichzelf, als bijvoorbeeld landbouwer of visser. Toerisme is er vanwege de grote afstand en de moeilijke toegankelijkheid bijna niet, hoewel het eiland onregelmatig door (kleine) cruiseschepen wordt bezocht.

Edinburgh of the Seven Seas

Tussen 1961 en 1963 was Tristan da Cunha onbewoond, omdat vanwege een grote vulkaanuitbarsting de volledige bevolking van het enige dorp, Edinburg of the Seven Seas, naar Engeland werd geëvacueerd. De huizen bleven bij de uitbarsting gelukkig onbeschadigd, en ook de voor het plaatsje belangrijke zoetwaterbron werd niet aangetast. Een visconservenfabriek ging echter wel door de uitbarsting verloren en die werd daarna ook niet meer opgebouwd.

Het eiland beschikt natuurlijk over een eigen school, en kinderen die daarna hun vervolgopleiding willen doen, kunnen dit op kosten van de staat in Engeland doen. Door het kleine aantal inwoners, en de onvermijdelijke huwelijken tussen familieleden in de tweede graad komen er diverse erfelijke ziekten bij de bewoners voor, zoals astma en glaucoom (verhoogde oogboldruk die tot blindheid kan leiden).

De valuta die op het eiland wordt gebruikt is het St. Helena pond, dat gekoppeld is aan het Britse pond. Tristan kreeg pas in 2005 een eigen Engelse postcode. Hierdoor werd het via internet bestellen bij postorderbedrijven door de eilandbewoners mogelijk. Het eiland heeft als internetdomein .sh 

(Klik op de kaart voor een vergroting)

Officiële website
www.tristandc.com

Tristan da Cunha nieuws
www.sartma.com/country_TDC.html

Foto's van Tristan da Cunha
http://home.swipnet.se/~w-17282/tristan

Bronvermelding: diverse bronnen, Nederlandse en Engelse Wikipedia, officiële website Tristan da Cunha
Foto's (inclusief de kaart) vallen onder het British Crown copyright.

Categorie: achtergrond - 889 woorden - Deze column kan deels op fictie berusten en de informatie is niet noodzakelijkerwijs volledig. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. De column is niet in alle gevallen heel geschikt voor jonge lezers.

De foto bovenaan heeft niet met het verhaal te maken, maar is een dagelijks nieuw geplaatste foto. Klik op de foto voor een vergroting en een overzicht van eerdere foto's.

Reageer

vorige column - volgende column - alle columns - mailinglijst