Ik ben gek op het soort van kleine landjes als Moresnet, Monaco, Andorra en San Marino, allemaal microstaatjes binnen Europa. Behalve Moresnet, dat sinds de Eerste Wereldoorlog niet bestaat, zijn ze allemaal erkend, doen ze mee in de EU en mogen ze ook hun eigen euro's slaan, inclusief een eigen beeltenis. Het meest eneverend van de microstaatjes is Sealand, vermoedelijk ook het kleinste van allemaal, en als microstaatje geen lid van de EU. Met dat laatste doet het overigens de afgelopen jaren haar voordeel.

In Sealand is een prins de baas. Deze prins Michael of Sealand is een zoon van ex-marinier Roy Bates (prins Roy of Sealand). Sealand is een kunstmatig eiland dat door de Engelsen aan het eind van de Tweede Wereldoorlog in zee is gebouwd in de monding van de Thames. Er waren meer van dat soort eilandjes, in de oorlog bemand door een kleine legermacht, ter verdediging van Londen; ze schoten er bijvoorbeeld de V1's uit de lucht. Eind jaren zestig waren er op die plek allerlei zeezenders actief op schepen. Bates wilde ook zo'n zender opzetten en net als een paar andere mensen op andere eilanden wilde hij dit vanaf zo'n ondertussen verlaten eiland doen, omdat dat veiliger was dan vanaf een schip. De zender kwam eigenlijk niet van de grond, maar bij toeval bleek het eiland dat Bates zich had toegeëigend één van de twee forten te zijn, die volgens alle internationale regels buiten het territoriale gebied van Engeland lagen. Veel van de zeezenders werden eind van de jaren zestig geplaagd door problemen met geld. Door nieuwe wetgeving waren medewerkers bijvoorbeeld strafbaar als ze Engels (en later ook Nederlands) grondgebied betraden. Daardoor werden de paar overgebleven zenders bevoorraad vanuit Spanje, wat doorgaans veel te duur was om de radiostations nog rendabel te maken.

Bates stopte dus al snel met het plan om te gaan uitzenden, maar ging vervolgens met zijn vrouw op het eiland wonen, waarbij hij stelde dat het een onafhankelijk land betrof: het prinsdom Sealand. Tot verbijstering van Engeland bleek in 1968 voor de rechter dat hij inderdaad volgens internationaal recht niet van het eiland te jagen was. Prompt werd een tweede eiland dat ook buiten het territorium lag en dat op dat moment verlaten was door de Engelse marine in puin geschoten, maar de Britten hebben prins Roy daarna altijd met rust gelaten. Sealand ging onder andere eigen paspoorten, eigen geld (de Sealandse dollar, in koers gekoppeld aan de Amerikaanse dollar) en postzegels uitgeven. Vooral met dat laatste werd wat geld verdiend. Plannen voor nieuwe radio- en tv-zenders hebben ze verstandig genoeg, net als het plan voor een casino laten varen, en zo kan het landje tot op de dag van vandaag bestaan.

Het fort Roughs Tower, oftewel Sealand

Er zijn in de loop der jaren pogingen tot staatsgrepen geweest, er is zelfs op dit moment nog een regering in ballingschap, en er was sprake een ware oorlog. Twee Nederlanders en een Duitser, zakenmensen die eind jaren zeventig voor zakelijke besprekingen op het eilandje waren, namen prins Michael gevangen en namen zo de macht over. Prins Roy heroverde met een aantal manschappen het eiland en nam daarbij de drie coupplegers gevangen. De Nederlandse en Duitse regering wendden zich tot Engeland om de mannen vrij te krijgen, maar Engeland zei niets te kunnen doen. De Nederlanders werden vervolgens snel vrijgelaten, maar de Duitser had een Sealands paspoort en werd van hoogverraad beschuldigd. Hierop stuurde de Duitse regering met de staart tussen de benen een diplomaat naar het eiland, waarmee Duitsland het landje de facto erkende, en omdat prins Roy opgelucht was dat er geen bloed was vergoten verleende hij de Duitse man vervolgens gratie. Een paar jaar geleden zijn er een paar mensen van de ETA in Spanje opgepakt, die niet de Spaanse, maar de Sealandse nationaliteit leken te bezitten. Dat laatste was - indien waar - een ernstige bedreiging voor het eilandstaatje geweest. Sealand heeft toen kunnen aantonen dat ze er niets mee te maken hadden, als ik me goed herinner waren de paspoorten vervalst.

De laatste jaren lijkt de economie van het eilandje wat beter te floreren. De prins heeft ruimte verhuurd aan een colocatiebedrijf. Daar kunnen bedrijven hun computeractiviteiten laten draaien, buiten de jurisdictie van de EU, wat extra veiligheid en ook belastingvoordeel oplevert voor bijvoorbeeld grote instituten als banken. Verder heeft het landje geen beperkende regelgeving voor veel zaken, waaronder het auteursrecht. Hopelijk kunnen ze met de verbeterde inkomstensituatie het desolate betonnen eiland een beetje laten opknappen. Het landje heeft als ik me niet vergis ooit het lidmaatschap van de VN aangevraagd, maar nooit gekregen, en het is behalve de de facto erkenning door Duitsland in 1978, verder ook door niemand erkend. Niettemin zou een inval van bijvoorbeeld Engeland volgens het internationale recht waarschijnlijk gezien worden als een vijandige aanval van een vreemd land. Engeland heeft dat in die bijna veertig jaar (mede doordat king Roy Bates daartoe nooit aanleiding heeft gegeven) dus nooit aangedurfd Engeland was bij een aanval vermoedelijk ook bang voor slachtoffers en het publicitair debacle dat dát, in combinatie met een jarenlange juridische nasleep zou kunnen veroorzaken.

Het landje timmert met name de afgelopen jaren niet erg aan de weg. Het colocatiebedrijf is met grote veiligheidsmaatregelen omringd, en zeker met de recente zakelijke belangen heeft het eilandje er dus geen enkel belang bij om grote buurman Verenigd Koninkrijk te bruuskeren. Het eilandstaatje ligt daarbij natuurlijk nog geen honderd kilometer vanaf Londen...

Officiële website van de overheid van het prinsdom Sealand:
http://www.sealandgov.com/

Bronvermelding: kaartje: Wikimedia Commons, foto: Wikipedia / Sealand, postzegels: Sealand

Categorie: achtergrond - 900 woorden - Deze column kan deels op fictie berusten. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. De column is niet in alle gevallen heel geschikt voor jonge lezers.

reageren

De foto bovenaan heeft niet met het verhaal te maken, maar is een dagelijks nieuw geplaatste foto. Klik op de foto voor een vergroting en een overzicht van eerdere foto's.

vorige column - volgende column - alle columns - mailinglijst