481. Neutraal Moresnet

14 oktober 2005
copyright: John Piek

Dagelijkse foto, klik voor een vergroting en een overzicht.Ik ben verzot op grenzen. Landsgrenzen wel te verstaan. Steeds weer verbaas ik mij over de mensen aan weerszijden van de grens. In Drente bijvoorbeeld, waar een deel van mijn familie vandaan komt, is er in taal en cultuur nauwelijks verschil aan weerszijden van de grens. Ook in streken als bijvoorbeeld bij Sittard, aan Duitse zijde van de grens heet het Selfkant, en bij Kerkrade/Herzogenrath zijn de mensen aan weerszijden elkaar goed gezind. Op andere plaatsen zoals in Nijmegen bijvoorbeeld zijn de verschillen groter. In Venlo heeft de bevolking een regelrechte hekel aan de mensen die van de andere kant van de grens komen. Dat kan komen doordat er in Venlo een Duits winkelgebied is, waar je in de guldenstijd zelfs alleen maar met D-marken kon betalen. Ik kocht er eens een bakje aardbeien, toen mijn toenmalige vriendin tijdelijk in Venlo woonde, en constateerde dat het meisje achter de kassa hoegenaamd geen Nederlands bleek te spreken. Wonderlijk. Ook kan het zijn dat de tegenstelling ontstaan is doordat Venlo één van de eerste plaatsen (de eerste was Gennip, net onder Nijmegen), waar aan het begin van de oorlog de Duitsers ons land binnenvielen.

Bij het zoeken op internet vond ik vanavond iets dat ik nog niet wist. Bij het bekijken van de ministaatjes van Europa (Vaticaanstad, Monaco, Andorra, San Marino) kwam ik op Moresnet terecht. Een staatje dat tussen 1815 en 1919 net onder Limburg gelegen heeft. Ik ben eens op het drielandenpunt geweest, en verbaasde me over aanwijzingen (bijv. een straatnaambord) dat het een vierlandenpunt zou betreffen, maar dit is het inderdaad dus lange tijd geweest.

Moresnet was een soort van driehoekig van vorm, en lag met de bovenpunt tegen het huidige drielandenpunt aan. Het mini-staatje ontstond doordat Pruisen onenigheid had over de grens met de toenmalige Nederlanden, waar Belgie destijds nog deel van uitmaakte. De onduidelijkheid ging over een winstgevende zinkmijn. Uiteindelijk werd besloten om er een neutraal gebied van te maken. In het 3,5 vierkante kilometer grote gebied woonden oorspronkelijk 256 mensen. Later kwamen daar nog bijna 3000 arbeiders van de zinkfabriek bij. Het land werd bestuurd door een commissaris, maar in feite zwaaide de machtige burgemeester er de scepter. Het land had geen eigen munten, maar wel degelijk eigen postzegels. Het landje heeft ook een tijdje een eigen vlag en volkslied gehad. Vanaf 1830, toen Belgie en Nederland als aparte landen verder gingen, grensde het landje aan het Belgisch grondgebied.

De zinkmijn raakte in 1885 uitgeput, waarna diverse plannen ontstonden om het gebied als zelfstandige 'natie' te laten voortbestaan. Pruisen begon rond 1900 meer en meer druk uit te oefenen op het gebied, maar ook Belgie wilde het zich niet laten ontvallen. In 1914, aan het begin van de Eerste Wereldoorlog viel Pruisen Belgie binnen, waarna in 1915 Moresnet door Pruissen werd geannexeerd. In de verdragen aan het eind van de oorlog viel het gebiedje echter weer aan Belgie toe, waar het nog steeds deel van uitmaakt.

Grappig is dat van de zestig grenspalen van het landje er nog altijd vijftig gewoon bestaan...

http://en.wikipedia.org/wiki/Moresnet

http://home.hccnet.nl/c.damen/engels/index_en.htm

Categorie: achtergrond - 506 woorden - Deze column kan deels op fictie berusten. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. De column is niet in alle gevallen heel geschikt voor jonge lezers.

reageren

De foto bovenaan heeft niet met het verhaal te maken, maar is een dagelijks nieuw geplaatste foto. Klik op de foto voor een vergroting en een overzicht van eerdere foto's.

vorige column - volgende column - alle columns - mailinglijst