Introductie bij dit artikel
Hans Stigter sprak ik in maart 2001.
Ik was ontzettend onder de indruk van zijn activiteiten. Sowieso
heb ik als (vroeger) microgolfenthousiast veel bewondering voor
wat gedreven instrumentmakers op het gebied van elektronca
kunnen. Van het artikel is ook een versie in het blad Satellite
verschenen. In dat artikel lag de nadruk veel meer dan hier op
satellietontvangst. Dat heb ik wel vaker gedaan. De doelgroepen
van beide bladen vulden elkaar mooi aan.
|
Hansmini
(klik =
vergroting)
Interview met Hans Stigter
Van Madurodam tot Birmingham
Van huis uit is Hans Stigter instrumentmaker. Daarnaast heeft hij een warme belangstelling voor elektronica. Met name satelliettelevisie en weerkaarten hebben zijn interesse. Ook hier leeft hij zich uit in zijn vak, door zelf een schotel te bouwen van 1,60 m. Verder heeft hij in drie jaar tijd van een oude verroeste Italiaanse mini weer een rijwaardige auto gemaakt met daarin een zelfgebouwde eigen versnellingsbak.
Hans Stigter werkt bij de technische dienst van Madurodam. Hij bouwt en onderhoudt daar samen met een aantal collega's objecten, zoals hij het zelf zegt: "Alles wat beweegt, draait en geluid maakt". Zo houdt hij zich bezig met de treinen die door het park rijden. "Er ligt daar zo'n 5 km spoor, en de treinen rijden ongeveer 10.000 kilometer per jaar in weer en wind, dus je kunt nagaan dat daar het nodige onderhoud aan gepleegd moet worden." Daarnaast draait hij als het park open is regelmatig diensten om bij uitval van een attractie meteen te kunnen ingrijpen. Hans is instrumentmaker, en behalve met onderhoud houdt hij zich ook bezig met de nieuwbouw, bijvoorbeeld van de nieuwe sluizen, die op dit moment worden aangelegd en die met luchtcilinders open en dicht gaan. De materialen waar hij het meeste mee werkt zijn messing en roestvrij staal.
(klik =
vergroting)
|
(klik =
vergroting)
Schotel
Zijn instrumentmakersvaardigheden gebruikt hij ook in zijn vrije tijd. Bijvoorbeeld bij de bouw van een schotel voor de ontvangst van satelliettelevisie: "Ik ben zo'n vier jaar geleden begonnen met de bouw hiervan. Zo'n schotel is helemaal niet moeilijk om te maken. Je moet wel met een paar dingen rekening houden, bijvoorbeeld waar de meeste krachten komen te staan. Ik ben uitgegaan van de formule van de vorm van een holle lens. Met behulp van die formule heb ik de gewenste vorm op ware grootte op grafiekenpapier uitgetekend. Bij de Gamma heb ik vierkante aluminium pijp gekocht, die is daar lekker goedkoop, en daarvan heb ik in de bankschroef aan de hand van het grafiekenpapier in de juiste vorm spaken gebogen. Vervolgens was het middelpunt, het center aan de beurt. Dit is het punt waar de grootste kracht op komt te staan, dus die moet heel stevig zijn. Het middelpunt is van aluminium gemaakt, en het draaipunt waar het center op gemonteerd is, is van roestvrij staal. Het draaipunt is voorzien van wel negen vetnippels ten behoeve van de smering! Vervolgens moesten de stukken horrengaas op maat worden geknipt. Deze segmenten bestaan uit standaard vliegengaas met een kleine opening. Het is nog best moeilijk om de vorm te bepalen, doordat de schotel een bolling moet krijgen en de segmenten natuurlijk plat zijn. De segmenten heb ik met clipjes op de spaken vastgezet, maar je zou dit ook kunnen plakken. Tenslotte is er een rand rondom de schotel geplaatst."
Stigter maakte ook de twee actuators voor de x- en de y-as om de schotel te kunnen draaien zelf. Deze actuators bestaan elk uit een motortje dat een M8-schroefdraad in een buis met een moer erop aandrijft. Ze zijn voorzien van zogenaamde lichtsluisjes voor de positie, en zijn thermisch geschakeld. Tegen vochtvorming zijn de motorhuisjes zelfs voorzien van een klein verwarmingselement. De schotel is 1,60 m groot en werkt van 45 gr. oost t/m 58 gr. west. Er zit een LNB in voor C- en Ku-band. Een bouwbeschrijving van de schotel is te bewonderen op de site van Hans.
(klik =
vergroting)
Weersatellieten en Mini's
Hans bestuurt alle apparatuur vanaf zijn computer. Met een videokaart kan hij ook het beeld van de televisieontvangst op zijn computerscherm zien. Daarnaast beschikt hij over een via de computer bestuurbare ontvanger, waarop hij onder andere luistert en kijkt naar weerkaarten die hij ontvangt op laag omlopende satellieten en op de kortegolf. Hans bouwde al op twaalfjarige leeftijd elektronische schakelingen op een houten plankje. In de loop der tijd heeft hij steeds een levendige interesse gehouden in alles wat er in de ether te ontvangen is, en hij bezoekt regelmatig allerlei beurzen, wat o.a. te zien is aan de elektronenbuizen die hij als decoratie in zijn woonkamer heeft staan.
Hans ontleent zijn bijnaam "Hansmini" aan zijn passie voor mini's. "Zo'n acht jaar geleden ging ik op bezoek bij iemand om te kijken naar een motorfiets. Ik kwam thuis met een mini, die al een jaar of vier had stilgestaan. Het was een Mini Innocenti Cooper, waarbij 'Innocenti' betekent dat de auto niet in Engeland, maar in Italië is gebouwd. 'Cooper' betekent dat de auto voor races geschikt is gemaakt door ontwerper John Cooper, die in oktober vorig jaar helaas is overleden."
|
Hans is zo'n drie jaar met de restauratie van zijn mini bezig geweest. "Ik ben begonnen met de bodemplaat die in zeer slechte staat was. Overal in de wagen zaten de roestgaten, tot in de asbakken toe. Ik heb de complete auto in twee dagen uit elkaar gehaald, waarbij alles natuurlijk moest worden gecodeerd om het weer terug te kunnen plaatsen. Toen de gaten waren dichtgelast kon de wagen worden gezandstraald en vervolgens worden geverfd met onder andere beschermende twee-componentenverf." Hans bouwde speciaal voor deze mini een nieuwe versnellingsbak met rechte vertanding. Deze geeft minder verliezen (rijd sneller) maar schakelt moeilijker en maakt meer herrie "vooral in de
auto"
(klik =
vergroting).
BSA
Nadat dit project was afgerond zocht hij naar een nieuwe uitdaging. Op de beurs Het Vehikel in Utrecht kwam hij, op zoek naar een Norton-motorfiets, bij een Zuid-Afrikaanse Harley Davidson-handelaar een vijftig
jaar oude BSA van het type B31 tegen. Deze motor had in Zuid-Afrika een aantal keren aan veteranenralley's meegedaan, en was achteraf in iets minder goede staat dan hij verwacht had. "Er ging toch nog een hoop geld zitten in de revisie van de motor. Ik wilde alles in de originele staat houden, en ik heb praktisch ieder onderdeel wel van zijn plek gehad. Verder heb ik de hele bedrading vernieuwd. Vervolgens moest er een kenteken worden aangevraagd en ben ik op een zeer winderige en regenachtige dag vanuit Voorhout (bij Leiden) met de motor naar de RDW in Amsterdam gereden. De hele motor zat onder de blubber, maar ik heb er onderweg geen problemen mee gehad dus dat was wel een opluchting. Het kenteken bleek geen probleem te zijn en vorig jaar mei ben ik met de BSA-club op deze motor wezen kijken in Birmingham, waar de fabriek staat waar tussen 1930 en 1970 motoren van dit merk gemaakt werden."
Behalve de BSA werkte hij de afgelopen ook nog aan de restauratie een Solex uit de jaren zestig, en na een aantal jaren rijden bleek de mini aan een nieuw motorblok toe, waardoor hij nu regelmatig met de BSA naar zijn werk in Den Haag rijdt.
Tekst en foto's (behalve die op de site): John Piek
|
