Introductie bij dit artikel
Eind november 2002 was ik bij Rob en
Jonathan Hooft. Zoals wel vaker zat ik krap tegen de deadline
aan. De afspraak was eind van
de middag en er was beperkt tijd, maar wat ik in die korte tijd
te horen en te zien kreeg was zeer de moeite waard . Ik mail nog steeds af en toe
met Rob, bijvoorbeeld als ik eens een aardige
Beatle-site vind, waarvan ik vermoed dat Beatle-fan Rob die nog
niet kent.
|
Jonathan en Rob Hooft
(klik =
vergroting)
"Het mooiste is als je met iemand kunt ruilen"
Amroh-verzamelaars Rob en Jonathan Hooft
Het verzamelen van oude radiospullen is een leuke hobby. Zeker als het gaat om zaken, waarbij de zelfbouw een grote rol heeft gespeeld, en die ook nog eens in Nederland gemaakt werden. Zowel Amroh en Philips hebben in een groot deel van de vorige eeuw dit soort artikelen op de markt gebracht. Behalve dat het een leuke hobby is, zorgen hobbyisten er ook voor dat er een stukje geschiedenis bewaard blijft. Dit is zeker van belang, nu Amroh Nederland begin 2002 failliet ging.
Rob Hooft (52) en zijn zoon Jonathan (21) verzamelen oude Amroh-apparatuur, tijdschriften, en andere documenten..Voor Rob begon deze hobby al in 1960, toen hij aangestoken door jongetjes uit de buurt, een kristalontvanger kocht van dit merk. Rob: "Ik was erdoor gefascineerd. Het was een radio die werkte zonder externe stroom! Ik woonde in die tijd nog in Den Haag, en daar was in de
Azaleastraat toen een winkeltje dat onderdelen verkocht. De buizen lagen er in van die kartonnen doosjes op de planken."
De eerste kristalontvangers in de jaren dertig hadden geen detectiediode, maar een stukje kristalmateriaal (germanium), waar met een hendeltje een veertje overheen bewogen kon worden, op zoek naar een stukje bruikbaar verontreinigd kristal, dat als detector kon werken. De latere ontvangers, die met een diode werkten, bleven de naam kristalontvanger houden. De Step by Step van Amroh is in zijn eenvoudigste vorm zo'n zogenaamde kristalontvanger. Rob: "De eerste versie van het bouwpakket werd gebouwd in een kartonnen behuizing. De Step by Step kon later uitgebreid worden met een of twee transistoren, waardoor hij ook op een luidspreker kon worden beluisterd, en niet alleen op een kristaloortelefoon. Op het prinplaatje zijn nog niet de onderdelen afgedrukt, maar de metalen ringetjes om op te solderen zitten er al wel in. De uitbreidingen waren dermate duur, dat de meeste mensen de onderdelen en het luidsprekertje van 150 ohm gewoon los kochten. Voor het apparaat was er ook een metalen kast voor verkrijgbaar. Een andere bekende ontvanger van Amroh was de zogenaamde jampot ontvanger. Ze gebruikten er een jampot voor, omdat die gratis was."
Jonathan: "De Philips Pioneer was de enige concurrent van de Step by Step. De Philips ontvangt duidelijk het meeste. Dat komt omdat deze een ferrietstaaf als antenne heeft, en geen draad, zoals de Amroh. Daardoor kun je ook zonder antenne nog stations ontvangen. Overigens is het niet zo dat met dit soort ontvangertjes alleen Radio 1 en Radio 2 op de middengolf te ontvangen is. Met name 's avonds komen er heel veel stations op door."
Een bouwpakket voor de Step by Step (klik =
vergroting)
|
Uniframe
Rob: "Amroh is trouwens nog helemaal op het concept van de Step by Step doorgegaan. Je kon er een morsegenerator mee maken, en je kon het apparaat draagbaar maken. Ook is het ontwerp door dr. Blan nog aanzienlijk verbeterd door er toch nog een ferrietstaaf aan te koppelen. De hele ontvanger kostte bij elkaar maar zo'n zeven gulden. Ook bij Philips met zijn bekende EE-bouwdozen kon je tal van andere apparaten maken. We sparen trouwens ook EE-bouwdozen van Philips, zoals bijvoorbeeld de EE-40."
Rob: "De hobby is eigenlijk het contact zoeken. Het mooiste is natuurlijk om te ruilen. Iemand zoekt bijvoorbeeld een 402-spoel, en die heb ik dubbel, maar hij heeft weer iets dat ik graag wil. Om mijn Step by Step in metalen kast compleet te krijgen ben ik wel 2,5 jaar gericht aan het zoeken geweest. Het was natuurlijk niet het enige dat ik in die tijd deed, en ik was er voor die tijd ook wel al mee bezig, maar zo lang heeft het toch geduurd. Het leukste van onze hobby is het krijgen van de spullen voor zo weinig mogelijk geld. We discussiëren op forums en ik heb op mijn site altijd dingen staan die ik zoek, en die ik over heb om te ruilen." Jonathan: "Het is zo ontzettend leuk als je via internet nou net dat kristaloortelefoontje vindt waar je naar op zoek was. Dat is de kick. Maar als je het compleet hebt dan is het ook af. Dan is het eigenlijk voorbij."
Jonathan: "Sinds een tijdje zijn we bezig met het verzamelen van zogenaamde UN-ontwerpen. Deze zijn gebouwd op Uniframe. We zijn op dit moment een interactieve CD aan het maken met daarop alle Uniframe-ontwerpen. Het interactieve bestaat eruit dat als je op een buis in een ontwerp klikt je dan de specificaties van die buis te zien krijgt. We hebben daarvoor al toestemming van degene die het bedrijf heeft overgenomen om het materiaal te mogen gebruiken."
De Step by Step in een metalen behuizing (klik =
vergroting)
Belangstelling uit Zuid-Afrika
Begin jaren zestig had Rob een Handy Sound bandrecorder van Amroh. Onlangs wist hij weer zo'n zelfde apparaat in goede kwaliteit op de kop te tikken. "Mijn opa geloofde begin jaren zestig niet dat je iemands stem kon opnemen. Dat gebeurde in die tijd wel vaker. Je kunt je dat nu nauwelijks meer voorstellen, maar als hij zich ging uitkleden deed hij een doek over het televisiescherm, want hij vond het niet netjes als de mensen hem zo zouden kunnen zien."
Zelfs uit Zuid-Afrika is er overigens belangstelling voor Amroh. Rob: "Ik vond het zo leuk dat die man daarin geïnteresseerd was. Hij zocht vijf of zes jaargangen van Radio Bulletin die ik dubbel bleek te hebben. Ik vind het in zo'n geval leuk als ik iemand daar dan blij kan maken. Ik heb hem kosteloos die jaargangen van mij opgestuurd. Het is echt leuk hoe zo iemand dan reageert. Maar dat is ook een beetje hoe zo'n hobby voor mij moet werken."
Het inwendige van de Step by Step (klik =
vergroting)
Rob heeft geen technisch beroep. Hij is van origine verpleegkundige, en leidt tegenwoordigverpleegkundigen op van niveau 2 t/m 5. Jonathan zoekt het iets meer in de richting van de techniek, met een opleiding technische informatica. Net als Rob heeft Jonathan al sinds zijn jeugd interesse voor de techniek. Rob: "Als zesjarige ging hij al graag mee naar beurzen om mee te helpen spulletjes te kopen." Af en toe kwam dat ook weleens goed uit: "Hij heeft wel eens voor een ding dat ik interessant vond gevraagd wat het kostte. Tegen zo'n jochie noemden dan natuurlijk een schappelijke prijs."
Rob: "Het tijdschrift Radio "BLAN" dat nog steeds zo bekend is, stamt uit de jaren vijftig. Het was toen te koop voor 15 cent per nummer. Het blad heeft slechts drie jaar bestaan. Er zijn precies 36 nummers van. Dr. Blan heeft later ook in Radio Bulletin gepubliceerd, waardoor zijn bekendheid natuurlijk groter is geworden. Amroh had overigens filialen in Nederland, Duitsland en België. En ik heb ook wel eens van mensen daar gehoord dat er in Amerika apparaten van Amroh te koop waren, met alle teksten in het Engels. Het faillissement van begin 2002 betrof alleen maar de Nederlandse vestiging. Het Duitse filiaal gaat gewoon als zelfstandig bedrijf door. Ook een paar medewerkers van het Nederlandse bedrijf zijn een soort van doorstart begonnen. Zij hebben de verkoop van bijvoorbeeld luidsprekers en Wharfedale-boxen overgenomen. Maar goed, het hobbyachtige is er bij die bedrijven nu wel vanaf. Dat is bij de Duitse vestiging trouwens ook zo."
|
Dr. Blan, Amroh en de Muiderkring
Op 22 januari 2002 overleed op 83-jarige leeftijd ir. Cornelis Frederik Ruyter, beter bekend als Dr. Blan. Op 25 april van dat jaar werd bekend dat de bedrijven Amroh en Muiderkring faillissement zouden aanvragen vanwege de slechte resultaten in de drie maanden daarvoor. Amroh is bij veel hobbyisten een bekende naam. Vele zelfbouwers hebben hun eerste stappen gezet met de materialen van het bedrijf of met de boeken van de Muiderkring en de verschillende tijdschriften, waarvan Radio Bulletin en Radio "BLAN" de bekendste zijn.
Het door een waxinelichtje verwarmde soldeerboutje van
het Step by Step-bouwpakket (klik =
vergroting)
De producten van het bedrijf Amroh zijn nog steeds in redelijke mate aanwezig. Ze worden gekoesterd door enkele verzamelaars als Rob Hooft en zijn zoon Jonathan, die menige radiobeurs afstropen, op zoek naar wat mensen soms jarenlang op zolder of in een magazijn van een bedrijf bewaard hebben.
Het bedrijf Amroh werd in 1925 als import- en handelsbedrijf opgericht door de broers George en Jan Kauderer, zoons van een tol- en sluisbeheerder in Muiden. In de jaren daarvoor werkte George als marconist in San Francisco. De oorspronkelijke naam van het bedrijf "American Radio House" werd al na enkele jaren afgekort tot AMROH. George (of Geo) reed in die begintijd met zijn A-Ford door het land, op zoek naar afnemers, terwijl Jan voor de verzending en verpakking zorgde. Het bedrijf verhandelde in die begintijd audio-transformatoren van Radio Instruments, transformatoren en ontvangstspoelen van het merk Varley, condensatoren en weerstanden van Dubilier, luidsprekers van Goodmans en roterende omvormers van Electrodynamics Co.
Om de eigen producten wat beter aan de man te brengen besloot George om deze te publiceren in een eigen huisorgaan: Amroh Bulletin. Het eerste exemplaar kwam uit in november 1929, en het tweede in januari van het jaar erop. De bedoeling was dat er een hechte binding zou ontstaan tussen AMROH, en de zelfbouwers van die tijd. In die dagen was het fenomeen van de radio-omroepen slechts een jaar of tien oud, en de meeste radiotoestellen werden nog door de mensen zelf gebouwd. De naam van de VARA (Vereniging van Arbeiders Radio Amateurs) herinnert nog aan die dagen. Een jaarabonnement op Amroh Bulletin kostte in die begintijd 1 gulden! Het getuigt van een ongelooflijke visie van George Kauderer, in een tijd dat dergelijk economisch inzicht in Europa nog niet erg gangbaar was. Ook met de keuze van hun producten was AMROH heel vooruitstrevend. Het bedrijf was bijvoorbeeld de eerste die uitkwam met een draadrecorder, de Wiramphone, voorloper van het bandrecordersysteem,. Het mechanisch gedeelte daarvoor werd uit de Verenigde Staten geïmporteerd. Vermaard van het bedrijf zijn ook de 402, een standaard spoel voor middengolfontvangst en de zogenaamde jampotradio.
Dr. Blan, een groot technicus en akoesticus bleef zich ook na zijn pensionering met elektronica bezighouden. Hij was overigens een fervent tegenstander van de transistor, en heeft zich jarenlang ingezet voor het behoud van de buizentechnologie.
Klik hier
voor de website van Rob Hooft.
Radio "BLAN", tijdschrift uit de jaren
vijftig (klik =
vergroting)
Tekst en fotografie: John Piek
vorige - home
- volgende
Meer foto's bij dit artikel:
De bekende Amroh 402-spoel voor middengolfontvangst,
met gebruiksaanwijzing en verpakking (klik =
vergroting)
Onderzijde van een ontvanger
gebouwd op Uniframe (UN)
(klik =
vergroting)
Beschrijving van een UN-ontwerp
(klik =
vergroting)
De Handy Sound bandrecorder
(klik =
vergroting)
(klik =
vergroting)
Buizenversterker in Uniframe-bouw
(klik =
vergroting)
(klik =
vergroting)
(klik =
vergroting)
(klik = vergroting)
(klik =
vergroting)
(klik =
vergroting)
(klik =
vergroting)
(klik =
vergroting)
(klik =
vergroting)
(klik =
vergroting)
vorige - home
- volgende
|
